مکانیابی دفنگاه پسماند شهری با استفاده از مدل AHPو تکنیک GIS (نمونه موردی: شهر مشهد)

مدیریت مواد زائد امروزه بعنوان یکی از مهمترین دغدغه های جوامع بشری مطرح می باشد. افزایش حجم زباله ها از یک سو و تنوع و گوناگونی آن ها از سوی دیگر بر پیچیدگی نحوه جمع آوری و دفع آن ها می افزاید. از همین رو شهر مشهد که به عنوان دومین شهر پرجمعیت ایران بعد از تهران می باشد ، با تولید تقریبی روزانه 2700 تن زباله، دارای مشکلاتی در زمینه ی مدیریت پسماند است . دفن بهداشتی پسماند شهری مانند هرپروژه مهندسی دیگر به اطلاعات پایه و برنامه ریزی دقیق نیازمند است. انتخاب فاکتورهای متعدد جهت مکانیابی دفن بهداشتی مواد زاید ، تصمیم گیران را به طور ناخوداکاه به سوی استفاده از سیستمی سوق می دهد که علاوه بر دقت بالا از نظر سرعت عمل و سهولت انجام در حد بالایی قرار داشته باشد . از جمله این رویکرد ها استفاده توام از مدل تصمیم گیری چند معیاره و سامانه اصلاعات جغرافیایی است.در این راستا هدف از این پژوهش مکانیابی محل مناسب دفن زباله در شهر مشهد از طریق مدل AHP و تکنیک GIS می باشد که در این پژوهش از روش تحلیل - توصیفی استفاده شده است.تجزیه وتحلیل نتایج پژوهش نشان میدهدکه پهنه های قرمز رنگ مشخص شده،از لحاظ دوری از مراکز شهری،روستایی ، صنعتی و تفریحی ، همچنین فاصله از معبر اصلی و هزینه های حمل و نقل ، فاصله از خطوط برق ، گسل ، آبهای سطحی و... بهترین موقعیت را دارا میباشد و از لحاظ کاربری بیشتر منطبق بر مراتع فقیر و شیب مناسب جهت دفن زباله پیشنهاد شده است . مکان فعلی دفنگاه میامی نیز موقعیت نسبتا مناسب باتوجه به معیارهای مکانی را دارا میباشد ،اما از لحاظ اجتماعی شرایط نامطلوبی دارد که بیشتر مردم مجاور از وضعیت موجود ناراضی اند، که برای به حداقل رساندن ضعف های موجود و تهدید های آینده آن راهکار هایی در این راستا داده شده است. همچنین باید خاطر نشان کرد که عوامل دیگر مثل عمر مفید دفنگاه نیز یکی از مهم ترین عواملی است که مورد توجه قرار میگیرد ،، عمر مفید دفنگاه میامی چیزی حدود 10 سال و شاید کمتر تخمین زده میشود ، درصورتی که استاندارد عمر مفید دفنگاه پسماند شهری حدود 20 تا 25 سال پیش بینی شده است. طبق نقشه ی همپوشانی بدست آمده پهنه های پیشنهادی مناسب جهت قرارگیری دفنگاه پسماند، مساحت کافی جهت دفن زباله در حدود 20الی 25 سال آینده را دارا میباشندو میتوانند جایگزین مناسبی بعد از دفنگاه میامی باشند.

کلیدواژه ها:

پسماند شهری ، مکانیابی ، مدل AHP ، تکنیک GIS ، شهرمشهد