بررسی حضور فلزات سنگین در مواد غذایی در ایران

بیان مساله: امروزه امنیت غذایی یکی از مسائل مهم دنیا می باشد وآلودگی مواد غذایی به فلزات سنگین بر اثر وجود این آلاینده ها در آب، خاک و هوا یک خطر جدی برای کیفیت و امنیت مواد غذایی به شمار می رود و به یک معضل جهانی تبدیل شده است. فلزات سنگین قابل تجزیه زیستی نیستند لذا می توانند وارد زنجیره غذایی شده و با مصرف مواد غذایی آلوده وارد بدن انسان شوند و در ایجاد بیماری های کلیوی، عصبی، استخوانی و همچنین سرطان مشارکت کنند. از این رو طی دهه های اخیر ضرورت دستیابی به امنیت غذایی، موجب افزایش تحقیق و سنجش در خصوص میزان فلزات سنگین در مواد غذایی شده است. هدف پژوهش: هدف این پژوهش ارایه گزارشی مروری از مطالعات مربوط به آلودگی مواد غذایی به فلزات سنگین بوده است تا بتوان توجه عموم و به ویژه متولیان امر را به ضرورت رسیدگی به این موضوع جلب نمود. روش و چگونگی انجام پژوهش: در این مطالعه وضعیت آلودگی مواد غذایی با منشا دام، طیور، آبزیان و سبزیجات با استفاده از مقالات و منابع موجود و منتشر شده در کشور مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها و نتیجه گیری : هرچند مطالعاتی که تاکنون پیرامون مواد غذایی با منشا دامی انجام شده است، محدود می باشد اما طبق نتایج به دست آمده آلودگی نمونه های شیر مورد بررسی، به سرب کم ولی به کادمیوم زیاد است. نتایج بررسی های انجام شده نشان می دهد که در مورد تخم مرغ و کنسرو ماهی تن آلودگی به فلزات سنگین کمتر از حد مجاز بوده در حالیکه تجمع فلزات کادمیوم، سرب و کروم در امعاء و احشاء مرغ بیش از حد مجاز می باشد. در مورد آبزیان صید شده در سواحل دریای خزر، آلودگی به سرب و کادمیوم در برخی نقاط بیش از حد مجاز استاندارد است. این موضوع در مورد ماهی ها و آبزیان دریاهای جنوب در مورد سرب، کادمیوم و نیکل دیده می شود. نتایج بررسی ها در مورد پیاز، چغندر، کلم و کاهو در اصفهان، آلودگی به سرب و کادمیوم را بیش از حد مجاز استاندارد نشان داده است و بیشترین مقدار آلودگی در مورد شاهی در شاهرود گزارش شده است. به طورکلی نتایج مطالعاتی که تاکنون در کشور گزارش شده است نمایانگر آلودگی بیشتر در مواد غذایی گیاهی و آبزی و آلودگی نه چندان زیاد مواد غذایی با منشا دامی است. بدیهی است این یافته ها را نمی توان به راحتی تعمیم داد اما به عنوان زنگ خطر، احتمال آلودگی قابل توجه در نمونه های مشابه را مطرح می سازد. لذا اهتمام بیش از پیش دست اندرکاران حوزه های محیط زیست ، صنایع غذایی و سایر سازمان های مرتبظ و همراهی مدیریت های مربوطه و آحاد جامعه را می طلبد.

کلیدواژه ها:

امنیت غذایی ، ایران ، فلزات سنگین ، مواد غذایی