ردیابی میزان باقیمانده اثرات سطوح مختلف بارکارشناختی با استفاده از روش های اندازه گیری قرائت مستقیم بارکاری

زمینه و هدف: بار کار شناختی یک فاکتور کلیدی تاثیرگذار بر عملکرد انسان و رخداد خطای انسانی بویژه در محیط های پر خطر بوده و در مشاغل نیازمند قابلیت اطمینان بالا نیز بسیار مورد توجه می باشد. بارکار شناختی در واقع ناشی از نیازمندی های ذهنی کار و منابع پردازشی مغزی در اختیار اپراتور است. از اینرو بر اساس دیدگاه مبتنی بر منابع ، بار کاری ذهنی می تواند به عنوان سطح منابع توجه مورد نیاز برای پاسخگویی به معیارهای عملکردی مورد انتظار باشد که ممکن است به واسطه تقاضای کار، پشتیبانی خارجی و تجربه مطرح باشد. در اغلب مطالعات گذشته تعیین سطح بارکاری در پایان انجام وظیفه بوسیله روش های ذهنی اندازه گیری شده است. هدف از این مطالعه قرائت مستقیم بارکار شناختی در فعالیت های دو تکلیفی و پیگیری این تغییرات پس از قطع فعالیت دوم بود بدین معنا که اپراتور پس از اجرای فعالیت دو تکلیفی همچنان به اجرای فعالیت یا وظیفه ی اول خود ادامه داده و در همین حین تغییرات بارکارشناختی نیز به شیوه قرائت مستقیم رصد گردید. روش کار: در این مطالعه از وظیفه رانندگی در محیط شبیه ساز به عنوان وظیفه اصلی استفاده شد و برای ایجاد فعالیت دوم یا وظیفه دو تکلیفی از مکالمه با تلفن همراه استفاده گردید. سه نوع مکالمه در سطوح طبیعی, شناختی و مکالمه هیجانی در نظر گرفته شد. تغییرپذیری ضربان قلب (HRV) به عنوان یک شاخص فیزیولوژیک و تغییرات رفتاری راننده در شبیه ساز جهت قرائت مستقیم بارکار شناختی انتخاب گردید. در بین مولفه های تغییرپذیری ضربان قلب (HRV) از محدوده فرکانسی و نسبت LF به HF و از انحراف از خط وسط جاده و تغییرات فاصله نسبی بین خودرو شرکت کننده و خودروی تعقیب شونده (مربوط به سناریو مورد استفاده در شبیه ساز) به عنوان متغییرهای رفتاری تحت تاثیر بارکار شناختی انتخاب گردید. تعداد 35 نفر (دارای سلامت جسمی و ذهنی) بر اساس معیارهای ورود و خروج از پیش تعیین شده در محدوده سنی 23 تا 40 سال در مطالعه شرکت کردند. هر شرکت کننده در 3 آزمایش شرکت می کرد تفاوت آزمایشات بر اساس نوع مکالمه بود که در سه سطح تعریف شده بود در بالا ذکر شده است. هر یک از دوره های آزمایش از 3 مقطع 5 دقیقه ای تشکیل شده بود 5 دقیقه اول رانندگی بدون مکالمه, 5 دقیقه دوم اعمال مکالمه و 5 دقیقه آخر نیز بدون مکالمه و با هدف ردیابی تغییرات بارکارشناختی انجام شد. لازم به ذکر است شکل مکالمه بصورت هندزفری در نظر گرفته شده بود. طول مدت مطالعه با احتساب آماده سازی و دوره یادگیری تقریبا 1 ساعت 15 دقیقه در نظر گرفته شد. در پایان نیز از شرکت کننده گان بصورت نقدی قدردانی به عمل آمد. نتایج: داده فیزیولوژیک: مقایسه تغییرپذیری ضربان قلب (HRV) حالت پایه (رانندگی بدون مکالمه با هنگام فعالیت دو تکلیفی (مکالمه در حین رانندگی به همراه مکالمه نشان می دهد در هر سه دسته مکالمه به ترتیب نسبت LF / HF در حالت پایه نسبت به شرایط دو تکلیفی افزایش معنا داری را نشان می دهد. این در حالیست که مقایسه حالت پایه و شرایط پس از قطع مکالمه با تلفن همراه در دو حالت مکالمه طبیعی و شناختی تفاوت معناداری را نشان نمی دهد اما در شرایط مکالمه هیجانی پس از قطع مکالمه بین حالت پایه و پس از قطع مکالمه میزان نسبت LF / HF همچنان بطور معنا داری در سطح بالاتری قرار دارد. نمودار 1و 2 نشان دهنده مقایسه حالات پایه در برابر حالات دو تکلیفی و پس از قطع مکالمه را نشان می دهند. نمودار : مقایسه میانگین نسبت LF / HF ratio بین حالت پایه و حالت دو تکلیفی را نشان میدهد *pvalue< 0٫01 و ** 0000. pvalue< نمودار 2: مقایسه میانگین نسبت LF / HF ratio بین حالت پایه و حالت دو تکلیفی را نشان می دهد. داده رفتاری: در این مطالعه تغییرات نسبی فاصله بین خودرو آزمونگر و خودرو تعقیب شونده (مربوط به شبیه ساز رانندگی و انحراف از خط وسط جاده به عنوان دو متغیر رفتاری تحت تاثیر بارکاری انتخاب شدند. نتایج نشان میدهد در سه نوع آزمون در نظر گرفته شده بین حالت پایه و حالت دو تکلیفی (مکالمه با تلفن همراه) برای متغیر انحراف از خط وسط جاده و تفاوت معناداری وجود دارد و این در حالیست که در مقایسه بین حالت پایه و پس از قطع مکالمه با تلفن همراه تنها در حالت مکالمه از نوع هیجانی اثرات بارکاری همچنان وجود دارد و این تفاوت بصورت معنا دار وجود دارد. برای متغییر فاصله نسبی خودرو در هر سه نوع آزمون بین حالت پایه و حالت دو تکلیفی مکالمه با تلفن همراه) تفاوت معناداری وجود دارد و در کلیه حالات پس از قطع مکالمه تفاوت معناداری در متغییر فاصله نسبی را نشان می دهد. جدول ا: متغییرهای رفتاری تحت تاثیر انواع مکالمه و پیگیری تغییرات آن پس از قطع مکالمه را نشان می دهد