واکاوی رابطه دانشگاه، صنعت و دولت در بروندادهای علمی حوزه علوم انسانی ایران

علوم انسانی به عنوان یکی از شریانهای اصلی جریان دانشی حاکم بر تمدن سازی، فرهنگسازی و اندیشه سازی در هر جامعه ای مورد توجه قرار گرفته است. به نظر میرسد نقش اساسی علوم انسانی در کاربرد، جهتگیری و طریقه استفاده بهینه از دیگر علوم اجتناب ناپذیر است؛ بنابراین بررسی جایگاه علوم انسانی در نظام ارزشگذاری، سیستم دانشگاهی،حیطه صنعت و بخش تولید ایران از اهمیت خاصی برخوردار است. عدم توجه به ارتباط علوم انسانی و صنعت، عدم توازن بین سیاست گذاریها و زیرساختهای رقابتی و عدم مشارکت متخصصان علوم انسانی در بخش صنعت یا تولید مشکلاتی را در نیل به نظام ملی نوآوری کشور همراه خواهد داشت. ازاین رو، مقاله حاضر وضعیت تعاملات موجود بین دانشگاه، صنعت و دولت را از طریق بروندادهای علمی حوزه علوم انسانی ایران در بازه 1900 تا 2018 بررسی میکند. در این پژوهش با استفاده از مدل مارپیچ سهگانه به عنوان یکی از روشهای علم سنجی روند روابط میان سه بخش مذکور در بروندادهای علمی علوم انسانی مورد توجه قرار گرفته است. برای دستیابی بهاین هدف تمامی تولیدات علمی حوزه علوم انسانی موجوددر نمایه های استنادی قابل دسترس از طریق پایگاه وب آوساینس که حداقل یک پژوهشگر ایرانی به عنوان مولف آن درج شده باشد، استخراج و تحلیل شد. بر این اساس روند تولیدات علمی، روند تعاملات دوگانه دانشگاه و دولت، روند تعاملات دوگانه دانشگاه و صنعت، روند تعاملات دوگانه صنعت و دولت و روند تعاملات سهگانه بر اسا شاخص بررسی تعاملات در بازه زمانی مذکور مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که کمیت تولیدات علمی ایرانیان در حوزه علوم انسانی در طی این سالها افزایش چشمگیری داشته است. اکثر این بروندادهای علمی از تولیدات دانشگاهیان بوده ولی کمترین ارتباط را با صنعت داشته است. بررسی رواب دوگانه نشان داد که رواب بین دانشگاه و دولت بالا بود ولی با وارد کردن رکن صنعت به تعاملات این میزان به شدت کاهش پیدا میکند به گونه ای که رواب صنعت و دانشگاه و رواب دولت و صنعت پایین بوده و در نتیجه تعاملات سهگانه نیز کاهش چشمگیری پیدا کرده و به صفرنزدیک میشود.علیرغم اینکه میتوان تولیدات علمی راشاخصی برای ارزیابی ارتباط میان ارکان مذکور دانست و این ارکان عامل اصلی شکوفایی و نهادینه شدن علوم انسانی در سطح جامعه محسوب میشوند، اما متاسفانه وضعیت مطلوبی در کشور و همکاری در سطح بروندادهای علمی مشاهده نمیشود. سرمایه گذاری مناسب، اجرای سیاستگذاری پایدار، تقویت همکاری مبتنی بر علم این ارکان، آسیب شناسی همه جانبه و رفع موانع آثار مثبت و چشمگیری در افزایش همکاری دولت، صنعت و دانشگاههای ایران در حوزه علوم انسانی به دنبال خواهد داشت. باید یادآور شد که ضرورت مشارکت متخصصین علوم انسانی در توسعه صنعتی کشور منجر به جایگاه رفیع و مطلوب تولید و صنعت کشور نیز خواهد شد

کلیدواژه ها:

هرم مارپیچ سهگانه ، رابطه دانشگاه ، صنعت و دولت ، تولیدات علمی ، علمسنجی ، تحلیل هم نویسندگی