جهت یابی و مکان یابی رسوبات بادی در ارگ سه قلعه فردوس

اولین اقدام در مهار تپه های ماسه ای شناسایی نقاط برداشت جهت هر گونه اقدام در راستای بیابان زایی در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد . برای منشاء یابی رسوبات بادی در ارگ سه قلعه فردوس از روش احمدی- اختصاصی و طی دو مرحله جهت یابی و مکان یابی استفاده گردید . به منظور جهت یابی قطاع برداشت، ا بتدا اطلاعات مربوط به جهت طوفان های گرد و خاک منطقه با تکمیل پرسشنامه از ساکنین محدوده اطراف ارگ بدست آمد . سپس تصاویر ماهواره ای و عکسهای هوایی مربوط به دو دوره زمانی با یکدیگر مقایسه شد و با استفاده از تصویر ماهواره ای و بازدیدهای صحرایی ، مورفولوژی تپه های ماسه ای تعیین گردید . در نهایت، با مطالعه رژیم باد و رسم گلبادها، بادهای فرساینده و موثر در تشکیل تپه های ماسه ای شناسایی و پس از مشخص شدن قطاع برداشت، فاز مکان یابی نقاط برداشت آغاز گردید . در این مرحله با مطالعه ژئوم ورفولوژی قطاع برداشت و نمونه برداری از رخساره های این قطاع، اقدام به کانی شناسی و مطالعه مرفوسکوپی رسوبات تپه های ماسه ای و قطاع برداشت گردید . ارتباط ژنتیکی عناصر با یکدیگر بررسی شد و در نهایت، با توجه به دیگر شواهد مثل جهت قرارگیری بارخان ها، شدید بودن شاخص انرژی بادهای شمال غرب و شمال، وجود کانی های سنگین در میان نمونه های قطاع برداشت و تپه های ماسه ای، قطر میانه متوسط بیشتر از 200 میکرون رسوبات نمونه های برداشت شده و متقارن بودن منحنی فراوانی ذرات رسوبی نشان از نزدیک بودن منطقه برداشت به منطقه رسوب گذاری است . بعد مکانی 20 کیلومتری بین منطقه برداشت و منطقه ترسیب محتمل به نظر می رسد . بررسی گلباد های حاصله از ایستگاه سینوپتیک فردوس وجود یک باد غالب شمال غرب و شمال را درمنطقه نشان می دهد که این باد ها عامل اصلی حمل رسوبات بادی از اراضی بالادست (مناطق دیم زارها و بند سارهای در دشت های ریگی ریزدا نه خارج از منطقه) می باشد. وجود باد جنوب معروف به قبله باد نیز عامل چرخش رسوبات در منطقه است.

کلیدواژه ها:

ارگ ، مکان یابی ، رسوبات بادی ، فرسایش بادی ، قطاع برداشت ، جهت یابی