نگاهی جامعه شناختی به شعر ملک الشعرا بهار(براساس نظریه لوسین گلدمن)

شعر به عنوان گونه ای ادبی در دستان شاعر مردمی سلاحی برای بیان دغدغه ها و مسائل اجتماعی است. چنین شعری مبتنی بر آگاهی جمعی غالب افراد جامعه است و می تواند تصویری هنرمندانه از واقعیات اجتماعی هر ملت باشد. شاعری چون ملک الشعرا بهار دردها و مسائل جامعه خود را از حنجره شعرش فریاد می زند. او سعی دارد برای تحول جامعه راهی بیابد، با بیان دردها و نارضایتی ها وجود خویش را تسکین دهد و به هدف خود که پرده برداری از حقایق موجود است برسد. بنابر این در پژوهش حاضر برآن شدیم تا نمودهای اجتماعی و تاثیراتی را که اجتماع بر ملک الشعرای بهار داشته بررسی کنیم. به این منظور روابط بین ساختارهای زیبایی شناختی و ذهنی سازنده آگاهی جمعی موجود در اشعار بهار با تکیه بر روش ساخت گرایی تکوینی لوسین گلدمن در دو سطح دریافت و تشریح بررسی شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهند که مسائل اجتماعی غالب در آثار بهار عبارتند از: مشروطه خواهی، فقر، استعمار، آزادی، وطن، یاس، وحدت ملی و مذهب. آگاهی ممکن بهار و آرمان جمعی سرزمین او را ناسیونالیسم ایرانی بودن، مبارزه طلبی اش علیه استعمار و ظلم، ترکیب تفکر اسلامی، باورهای دینی و مفاهیم انسانی تشکیل می دهند.

کلیدواژه ها:

جامعه شناسی ، ملک الشعرا بهار ، لوسین گلدمن ، آگاهی ممکن