باز زنده سازی مفهوم باغ ایرانی از منظر فرهنگی

تاریخ شهرسازی و منظر شهری در ایران مملو از حضور پدیده ای به نام باغ ایرانی به عنوان یک محصول فرهنگی از تعامل سازنده بین انسان و طبیعت پیرامون به وجود آمده است حفاظت و باز زنده سازی مناظر فرهنگی، روند منسجم و منظمی در راستای احیا و حفاظت از هویت فرهنگی و طبیعی یک مجموعه تاریخی است که تداوم و بازشناسی آن، درک و شناخت ارزش های یک سرزمین راتعالی می بخشد. مناظر تاریخی به جا مانده از گذشته هر سرزمین؛ نماد و سمبلی از هویت فرهنگی و تمدن غنی اجداد آن محسوب می گرد که هر آینه به زندگی امروز قوم و ملتش معنا می بخشد و موجبات تفاخر و عزت آن را فراهم می سازد. بدین سبب، هرکوششی در راستای بازنمایی و حفظ آن؛ در اصل کمکی به بقای فرهنگ و سنت های کهن یک سرزین است. باغ ایرانی نیز از این امر مستثنی نمی باشد، چرا که نمود عالی تکنیک های منظرسازی، معماری و ابیاری و نمود باور و معماری مقدس زمان جلوه ای خاص به این منظر فرهنگی بخشیده و آن را از سایر نمونه های موجود در جهان متفاوت ساخته است. از این رو باغ ایرانی به واسطه ارزش جهانی و جایگاه تاریخی چندهزار ساله خود که مورد الهام باغ سازی شرق و غرب در دوره ای متمای منظرسازی بشر بوده، نیاز به حفاظت و بازنمایی بیشتری دارد؛ چراکه این بافت های پویا و زنده میراث ملی چندیست که به واسطه رشد بی رویه شهرها و عدم تعریف حرایم مرمتی و حفاظتی در معرض تخریب و نابودی قرار گرفته اند هر روز دامننه حضور آنها تنگ تر واهمیت زیست محیطی آنها (به عنوان پالاینده های کهن ایرانی در دنیای آلوده امروز) کم رنگ تر می شود. هدف از این تقحیق بازشناسی اساس شکل گیری باغ ایرانی در قالب کلیتی واحد با تاکید بر مولفه های فرهنگی؛ با روندی از کل نگر به جز نگر ( و برعکس) به منظور حفظ هویت و هماهنگی تک تک عناصر باغ با یکدیگر می باشد تا در نهایت پایه ای جهت تدوین روش های شناخت، حفاظت و باززنده سازی منظر فرهنگی باغ ایرانی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

باغ ایرانی ، هویت فرهنگی ، باززنده سازی ، منظر فرهنگی