شرایط و چگونگی استفاده از نظام نیمه آزادی در نظام حقوقی ایران

تراکم بالای جمعیت کیفری زندان و توسعه ی روزافزون کارکردهای کیفرشناختی برای کمک به کاستن از اینبار تورمی زندان ها، قانون گذار جمهوری اسلامی ایران را بر این داشته است که از تجربیات اجرای نظام هاینوین کیفری سایر کشورها بهره ببرد تا بتواند در کنار بازپروری و اصلاح محکومین بدون استفاده از زندانصرف، آنها را دوباره مسیولیت پذیر کند و به جامعه باز گرداند؛ با توجه به مضرات زندان نظامهای مدرنکیفری از جمله انگلستان و فرانسه تلاش کرده اند تا با اعمال نهادهای نوین از مضرات مجازات زندان برای فرد،خانواده و جامعه کاسته و بر نکات مثبت این مجازات برای تنبیه و اصلاح مجرم استفاده کنند. نظام نیمه آزادییکی از این روشهاست که با آزادی نیمه وقت مجرم موافقت کرده، بر نظارتی دایم بر او تاکید دارد. این روشاز یک طرف ثبات خانوادگی مجرم را حفظ کرده و اصل فردی بودن مجازات ها را تضمین می کند و از طرفدیگر اصلاح مجرم را در دستور کار خود قرار می دهد. بنابراین علاوه بر اینکه نهاد مذکور می تواند نقش عمدهدر کاهش جمعیت کیفری و به ویژه کاهش جمعیت زندان داشته باشد، همانند نهاد جایگزین های حبس وتعویق صدور حکم از جلوه های کیفرزدایی در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 تلقی شود.با تصویب قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 برای اولین بار مبحث جایگزین های حبس، بالاخص نظام نیمهآزادی به عنوان جایگزینی برای حبس در قانون پیش بینی شده است. بر اساس ماده 56 این قانون، نظام نیمهآزادی، شیوهای است که بر اساس آن محکوم میتواند در زمان اجرای حکم حبس، فعالیت حرفه ای، حرفهآموزی، درمانی و نظایر اینها را در خارج از زندان انجام دهد. اجرای این فعالیت ها، زیر نظر مراکز نیمه آزادی است که در سازمان زندان ها واقدامات تامینی و تربیتی تاسیس می شود. در این مقاله نگارنده به روش تحلیلی– توصیفی با روش کتابخانهای به صورت فیش برداری به نقد و بررسی نظام نیمه آزادی در قانون مجازاتاسلامی مصوب 1392 پزداخته است و به این تیجه رسیده است که که بکارگیری این نهاد می تواند نتیجهمطلوبی از جمله، جلوگیری از تاثیر سو مصاحبت مجرم با زندانیان سابقه دار، جلوگیری از زوال حسمسوولیت و سوق دادن زندانی به تن پروری، کمک به مجرم برای باز اجتماعی شدن، حفظ ثبات خانوادگیمجرم واستفاده جامعه از کار و فعالیت مجرمین و... به دنبال داشته باشد و شاید دلیل اصلی تاسیس چنیننهادهایی در قوانین جزایی ایران بیشتر، تعدیل جمعیت کیفری و به ویژه کاهش زندان ها باشد.

کلیدواژه ها:

زندان ، نیمه آزادی ، آزادی مشروط ، جایگزین حبس ، حبس زدایی