بهبود پاسخ های رشدی و فیزیولوژیکی گیاه ریحان سبز ( Ocimum basilicum ) بر تیماردهی همزمان ملاتونین با مقادیر بیشبود فلزات روی و مس

طی سال های اخیر ملاتونین به عنوان یک تنظیم کننده رشد گیاهی در مطالعات گیاهی شناخته شده است. این ترکیب در بسیاری از جنبه های رشد و نمو گیاه عملکرد متفاوتی دارد. در مطالعات تجربی مشخص شده که ملاتونین در کاهش اثرات مخرب تنش ها نقش بسزایی دارد. در این پژوهش اثرات هورمون ملاتونین 100 میکرومولار بر محتوای رنگیزه هایفتوسنتزی، محتوای نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشا، وزن تر، وزن خشک و ارتفاع گیاه ریحان تحت تیمار فلز سنگین روی با غلظت های صفر، 50 و 100 میکرومولار بر لیتر از منبع 4ZnSO و فلز سنگین مس با غلظت های صفر، 50 و 150 میکرومولار بر لیتر از منبع 4CuSo و در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار در شرایط گلخانه ای مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که فلز مس در غلظت 50 و 150 میکرومولار و فلز روی در غلظت 100 میکرومولار باعث کاهش معنی دار صفات رشدی و فیزیولوژیکی گیاه ریحان شده است. یافته ها نشان داد که ملاتونین در گیاهان تیمار شده با فلز مس و روی در غلظت 150 و 100 میکرومولار به طور معنی دار باعث افزایش 38/72 درصدی کلروفیل a ، افزایش 32/6 درصدی کلروفیل b افزایش 34/7 درصدی کلروفیل کل و افزایش 55 درصدی کارتنوییدها در مقایسه با تیمار مس و روی به تنهایی گردید. همچنین نتایج نشان دهنده افزایش معنی دار 39/27 درصدی محتوای آب برگ، افزایش 114 درصدی وزن تر، افزایش 112 درصدی وزن خشک و افزایش 111 درصدی ارتفاع گیاه در گیاهان تیمار شده با بیشترینغلظت مس و روی همراه با ملاتونین در مقایسه با گیاهان تیمار شده با بیشترین غلظت مس و روی بدون ملاتونین بود. داده های آماری مربوط به شاخص پایداری غشاء نشان داد که ملاتونین همراه با غلظت های مختلف مس سبب افزایش معنی دار این پارامتر نسبت به گیاهان تیمار شده با مس به تنهایی گردید. با توجه به یافته های پژوهش حاضر مشخص شدکه ملاتونین به دلیل افزایش کارایی حمل و نقل انرژی فتوسنتز و بهبود رنگیزههای فتوسنتزی منجر به افزایش مقاومت گیاه ریحان در مقابل تنش فلزات سنگین مس و روی شد. همچنین ملاتونین با کاهش میزان انباشت فلزات سنگین مس و روی در گیاه ریحان باعث کاهش اثرات مخرب این فلزات و بهبود وزن تر، وزن خشک و ارتفاع گیاه شد P<0/05.

کلیدواژه ها:

ملاتونین ، روی ، مس ، فلز سنگین ، ریحان