اصول رعایت حقوق حیوانات در مطالعات کارآزمایی بالینی دامپزشکی

امروزه یکی از مسایل بسیار بارز در تحقیقات دامپزشکی ایران خصوصا شاخه های علوم بالینی، کمرنگ شدن طراحی مطالعات کارآزمایی بالینی افزایش تمایل به انجام مطالعات سرواپیدمیولوژیک است. شاید بتوان علت این امر را عدم آگاهی برخی محققین از اصول طراحی این نوع مطالعات خصوصا عدم رعایت حقوق حیوانات در این تحقیقات اذعان داشت که معمولا یکی از عمده ترین علل عدم پذیرش این نوع مقالات در مجامع معتبر علمی جهان می باشد. در این مقاله بر عنوان گوشه ای از قوانین، اصول موازین اخلاقی سازمانهای بین المللی ناظر بر مطالعات کارآزمایی بالینی دامپزشکی سعی شده است. اهمیت کاربرد حیوانات در مطالعات آینده نگر، به عنوان مدلهای انسانی، رو به افزایش است موارد مربوط به استفاده از حیوانات خانگی (صاحبدار) با حیوانات آزمایشگاهی کاملامتفاوت می باشد. در مطالعات بالینی انسانی، بیماران کاملا نسبت به رعایت موازین اخلاقی تحت حمایت هستند. اصول اخلاقی Nuremberg Code در تحقیقات پزشکی (1948) قوانین Helsinki که توسط اتحادیه پزشکی جهان در سال 1964 تصویب شده است، بر قوانین اخلاقی مربوط به بیماران انسانی نظارت دارند. عملکرد موسسات تحقیقاتی مثل مراکز دانشگاهی که کارآزمایی های بالینی انسانی را انجام می دهند، به منظور عدم مغایرت با قوانین Nuremberg Code Helsinki به طور اولیه توسط هییت نظارت (Institutional Review Board) بررسی می شود. اکثر موارد تصویب شده در قوانین مذکور، با تغییرات جزیی، قابل کاربرد در کارآزمایی بالینی دامپزشکی هستند. قوانین سازمان حمایت از حیوانات به جهت رعایت حقوق حیوانات آزمایشگاهی در سال 1966 تصویب شده است که این قوانین نیز در ایران در سال 1384 به تصویب انجمن حمایت از حیوانات کشور مصوب شده است. در اغلب موسسات تحقیقاتی خصوصا مراکز دانشگاهی کمیته نظارت بر حیوانات آزمایشگاهی لازم است که توسط اعضای سازمان بهداشتی عمومی (PHS) نظارت می شوند. به منظور رعایت اصول حقوق حیوانات خانگی در تحقیقات بالینی، مراکز دانشگاهی دارای هییتی تحت عنوان کمیته نظارت بیمارستانی (HRC) هستند که مطالعات کارآزمایی بالینی را بررسی می کنند. از اهداف این کمیته میتوان به: .1حمایت از بیمار صاحب حیوان .2پیشرفت توسعه علوم بالینی اشاره شود. به منظور رعایت حقوق حیوانات، HRC از طریق نظارت بر پروپوزال طرحهای تحقیقاتی عمل می کند. اصول رعایت حقوق حیوانات در مطالعات کارآزمایی بالینی از قوانین انسانی نشات گرفته که به تفصیل توضیح داده خواهد شد.

کلیدواژه ها:

کارآزمایی بالینی ، حقوق حیوانات