مدیریت بحران زلزله در سکونتگاه های غیررسمی از منظر برنامه ریزی شهری (مورد مطالعه: شهر کرج)

شهر به عنوان یک منبع توسعه ، نیازمند مدیریتی پویا در تمامی ابعاد است. یکی از موضوع هایی که بیشتر شهرهای جهان با آن دست به گریبان اند، سوانح طبیعی است. بنابراین می توان گفت در عرصه مدیریت شهری، مدیریت بحران و مقابله با سوانح طبیعی باید در اولویت برنامه ریزی قرار گیرد، زیرا با یک برنامه ریزی و مدیریت بحران صحیح می توان امنیت و آرامش خاطر بیشتری را به شهروندان هدیه داد و جان انسان های بی گناه زیادی را نجات داد. آسیب پذیری ناشی از زلزله یکی از مهمترین چالش های پیش روی شهرهای بزرگ در ایران است. وقتی شهرها علاوه بر فرسودگی، مناطق حاشیه نشین و اسکان غیررسمی دارند، حساسیت این موضوع دو چندان می گردد. در این میان، شهر تبریز یکی از شهرهای پرجمعیت ایران می باشد که به لحاظ خطر زلزله در وضعیت آسیب پذیری بالا می باشد. این شهر مانند سایر شهرهای بزرگ ایران دارای سکونتگاه های غیررسمی می باشد که در کنار گسل فعال استقرار یافته اند؛ این مناطق به لحاظ ساخت و ساز و برنامه ریزی شهری (برنامه ریزی کاربری اراضی) در وضعیت نامناسبی قرار دارند و در صورت وقوع زلزله می تواند فاجعه انسانی با توجه به تراکم بالای جمعیتی و سایر پارامترهای موثر در افزایش آسیب پذیری ناشی از زلزله در این محدوده اتفاق بیفتد. بر همین اساس این مقاله به بررسی مدیریت بحران زلزله در سکونتگاه های غیررسمی از منظر برنامه ریزی شهری در شهر کرج و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی پرداخته است. نتایج پژوهش نشان داد از لحاظ آسیب پذیری ناشی از زلزله با در نظر گرفتن مدیریت راهبردی چهار عامل تراکم جمعیت، تراکم ساختمانی، کیفیت ابنیه و نوع مصالح می تواند جهت ارزیابی رابطه بین میزان آسیب پذیری زلزله و عوامل موثر بر آسیب پذیری کارساز و مفید باشد. و می توان گفت می توان با این برنامه ریزی تا حدود زیادی به مدیریت بحران در این سکونتگا ها دست یافت.

کلیدواژه ها:

مدیریت بحران ، زلزله ، سکونتگاه های غیررسمی ، برنامه ریزی شهری ، شهر کرج