برنامه‌ریزی تخصیص بهینه منابع آب با استفاده از مدل VENSIM مطالعه موردی حوضه آبریز زنجانرود

افزایش روزافزون نیازهای آبی به دلیل توسعه جمعیت انسانی و پیشرفت صنعت و کشاورزی در دنیای امروز امری اجتناب‌ناپذیر است. از طرفی محدودیت منابع آبی و اصل پایداری در مدیریت آن، تامین آب کلیه نیازهای موجود را غیرممکن ساخته است. لذا به منظور تامین و عرضه آب با اطمینان‌پذیری بالا و رعایت اولویت‌های تخصیص به صورت شرب، حقابه کشاورزی، محیط‌ زیست، صنعت و کشاورزی نیاز به برنامه‌ای دقیق و کامل می‌باشد. در این تحقیق پس از ارزیابی و برآورد منابع آب موجود در محل طرح‌ها و حوضه‌های میانی آن‌ها و تدقیق مقادیر منابع و مصارف در بخش‌های مختلف موجود در حوضه آبریز به مدلسازی طرح‌ها و حوضه آبریز آن‌ها با استفاده از مدل علی و معلولی VENSIM پرداخته می‌شود. VENSIM مدلی بصری است که قادر به تصویر کردن، شبیه‌سازی، آنالیز و بهینه‌سازی مدل‌های پویایی سیستم می‌باشد. در این مرحله به تهیه شبکه جریان رودخانه‌های حوضه آبریز و موقعیت طرح‌ها نسبت به یکدیگر، طرح‌های توسعه منابع آب در سرشاخه‌ها مدل شده و به تدریج کلیه طرح‌های واقع در پایین‌دست آن حوضه به مدل اضافه می‌شوند و به این ترتیب مدلی جامع با نگرشی سیستمی از یک حوضه آبریز ساخته می‌شود. مقادیر منابع و مصارف در حوضه هر یک از سدها در مقیاس‌های زمانی ماهانه به مدل وارد گردیده و عملکرد حوضه آبریز زنجانرود و درصد تامین زمانی و حجمی نیازهای شرب، حقابه کشاورزی، محیط‌زیست، صنعت و کشاورزی در شرایط مختلف کم‌آبی و پرآبی حوضه به عنوان خروجی مدل بدست می‌آید.

کلیدواژه ها:

مدل VENSIM ، تخصیص طرح‌های توسعه منابع آب ، مدل علی و معلولی