بررسی بازتاب اندیشه گنوسی گرفتاری روح در ماده و نجات آن؛ در دفتر چهارم مثنوی

در این مقاله بر آن هستیم اندیشه گرفتاری روح در ماده و لزوم نجات آن را در دفتر چهارم مثنوی بررسی و رد پای آیین گنوسی را در آن مشخص کنیم. از جمله باورهای کیش گنوسی، اعتقادبه دو مبدا خیر و شر در هستی (ثنویت) است که در سایر ابعاد هستی و از جمله وجود انسان بازتاب یافته است. این باور دوگانگی و کشمکش خیر و شر در وجود انسان و لزوم وجود معرفت در جهت رهایی روح الهی، به واسطه عرفان الهی در مثنوی بازتاب داشته است. نویسندگان این مقاله به شیوه کتابخانه ای، با بررسی شواهد این اندیشه در دفتر چهارم مثنوی، میزان تطابق اندیشه مولانا با این باور گنوسی را بررسی و میزان تاثیرپذیری مولوی از اندیشه گنوسی در این بخش از مثنوی را بازنمودهاند. نتایج حاکی از آن است که برخی اصول و خطوط این اندیشه گنوسی در دفتر چهارم مثنوی بازتاب یافته است؛ ازجمله جدایی و تقابل روح و جسم، فراموشی روح از اصل الهی، لزوم بازگشت روح به اصل خود، لزوم معرفت به اصل برای بازگشت، لزوم وجود پیر یا راهنما برای بازگشت

کلیدواژه ها:

مثنوی معنوی ، گنوسیس ، روح الهی ، روح حیوانی ، نجات