آموزش محیط زیست و توسعه پایدار

با ظهور پارادایم جدید توسعه از دهه 1970 ، تفاهم نامه های منطقه ای و بین المللی متعددی برای حفاظت از محیط زیست در جامعه جهانی منعقد شده است که در این میان بر ضرورت ایجاد و تداوم یک نهضت آموزشی با هدف تغییر رفتار و اصلاح بینش عمومی نسبت به محیط زیست، به عنوان مقدمه عمل برای دستیابی به توسعه پایدار تاکید شده است. با وجود تلاش های گسترده به عمل آمده در این زمینه، دستاوردها محدود و ناکافی بوده است. سازمان ملل متحد در دهه آموزش محیط زیست برای توسعه پایدار (سال های 2005-2014 میلادی) از تمامی کشورهای عضو برای تلاش در جهت افزایش تعهداتشان نسبت به آموزش مردم در مورد نیاز به ایجاد آینده ای پایدار و خلق شهروندانی توانا برای انجام آن دعوت کرد. لذا، محیط زیست نیز به عنوان یکی از مولفه های اصلی توسعه پایدار نیازمند آموزش می باشد. نشست ها و کنفرانس های بسیاری در این حوزه از دهه 1970 تاکنون برگزار گردیده که برخی از آنها به دلیل تاثیرگذاری بر تدوین قوانین، طراحی و اجرای برنامه های آموزش محیط زیست در سرتاسر دنیا از اهمیت ویژه ای برخوردارند. بسیاری از کشورها تلاش های مناسب و درخوری در این باره انجام داده اند، گرچه برخی از این کشورها در مراحل اولیه قرار دارند. برگزاری آموزش های همگانی زیست محیطی برای اقشار مختلف مردم، آموزش های تخصصی زیست محیطی در سطوح عالی، گنجاندن مطالب زیست محیطی در کتب درسی مدارس، گسترش تحقیقات زیست محیطی، حمایت معنوی از تشکل های غیردولتی زیست محیطی، استفاده از وسایل ارتباط جمعی دیداری و شنیداری مانند تلویزیون و رادیو و مطبوعات در جهت ارتقاء سطح آگاه های عمومی از عوامل مهم در ارتقای فرهنگ زیست محیطی هستند. رعایت اصول توسعه پایدار و حفظ تنوع زیستی و یا به عبارتی حفظ طبیعت و گسترش فرهنگ آن، معیاری اساسی و مهم برای ارزیابی رشد جوامع می باشند. موثر ترین گام در جهت حفظ محیط زیست، ارزیابی رفتار و عملکرد مردم در رسیدن به اصول اولیه زندگی پایدار می باشد، یعنی مردم باید رفتار خود را در برخورد با محیط زیست طوری ارزیابی کنند تا به منش ثابت و اصول همزیستی با طبیعت دست یابند. آموزش محیط زیست می تواند تاثیر قابل ملاحظه ای در تقویت فرهنگ زیست محیطی و رسیدن به اهداف توسعه پایدار دارا باشد بنابراین برای دست یافتن به توسعه ای پایدار یعنی توسعه ای با حفظ ارزش های زیست محیطی، باید به تغییر در فرهنگ زیستی جوامع پرداخت تا مردم تشکیل دهنده جوامع، منش خود را با پایداری و پویایی طبیعت مورد مطابقت قرار دهند.

کلیدواژه ها:

آموزش محیط زیست ، توسعه پایدار ، محیط زیست