بررسی تغییرات سطحی و حجمی آب دریاچه ارومیه با استفاده از تصاویر ماهواره ای و ارتفاع سنجی ماهواره ای

بحران خشک شدن دریاچه ارومیه با وسعتی حدود نیم میلیون هکتار به عنوان بزرگ ترین دریاچه داخلی ایران، با توجه به تبعات آن، تبدیل به یک مسیله ملی شده است. بررسی تغییرات سطح و حجم آب دریاچه ها به منظور حفاظت آن ها در سال های اخیر در بین کشورها جایگاه ویزه ای پیدا کرده است. در این تحقیق از تصاویر ماهواره ای Landsat در دوره 40 ساله مساحت دریاچه ارومیه و تغییرات آن بدست آمد. همچنین با استفاده از داده های ماهواره ای ارتفاع سنجی Envisat و Saralتراز آب دریاچه در مقطع زمانی سال های 2002-2015 استخراج و در نهایت تغییرات حجم آب دریاچه بدست آمد. نتایج گرفته شده با نتایج حاصل از داده های زمینی مقایسه شد که جواب ها همخوانی داشتند. نتایج حاکی از آن است که مساحت دریاچه ارومیه از 5366 کیلومتر مربع در سال 1976 به 633 کیلومتر مربع در سال 2015 رسیده، یعنی حدود یک هشتم شده است و با افزایش در سال 2016 به 2383 کیلومت مربع رسیده است. تراز آب دریاچه نیز از سال 2002 تا 2015 حدود 4 متر کاهش و در سال 2016 به میزان 0/5 متر افزایش یافته است از سال 2002 تا 2015 حجم آب دریاجه ارومیه به میزان 9/7 میلیارد متر مکعب کاهش یافته و در سال 2016، ½ میلیارد متر مکعب به آن افزوده شده است. ورودی آب به دریاچه در سال آبی 93-94 نسبت به 74-75 تقریبا یک پنجم شده و در عین حال برداشت آب های زیرزمینی افزایش یافته است. همچنین با بررسی چاه های پیزومتری حوضه دریاچه ارومیه، سطح آب زیرزمینی از سال 81 تا 94 به میزان 1/6 متر کاهش یافته است. با توجه به نتایج حاصله علت اصلی کاهش آب دریاچه، برداشت آب های سطحی و زیرزمینی می باشد. لذا علاوه بر جلوگیری از برداشت بی رویه آب، اصلاح در روش کشاورزی و نوع محصولات آن ضروری است.

کلیدواژه ها:

دریاچه ارومیه ، تغییرات سطح و حجم آب ، تصاویر ماهواره ای ، ماهواره های ارتفاع سنجی