حقوق شهروندان و مفهوم حق بر شهر در فضاهای فرسوده بافت تاریخی و قدیمی شهر نمونه مورد مطالعه: محله های بافت قدیم شهر ارومیه

فضاها و محله های فرسوده امروزه با شتاب بیشتری، بخش های وسیعی از بافت تاریخی و قدیمی شهرها را در بر گرفته است. فرسودگی در ابعاد کالبد و فعالیت در سطح محله ها باعث ناکارآمدی عرصه های بزرگی از شهرها می‫گردد و نارضایتی ساکنان این محله ها را به دنبال دارد. در نتیجه چنین وضعیتی می بایست رویکردی کارآمد را در پیش گرفت و حق شهروندان و ساکنان بافت های تاریخی و قدیمی را در برخورداری از ملزومات زندگی شهرنشینی محقق ساخت. مفهوم حق بر شهر امروزه دغدغه ای است که حقوق شهروندی ساکنان شهر را در برخورداری مطلوب از محیط زندگی بیان می کند. شهر ارومیه با داشتن 417 هکتار فضای فرسوده از شهرهایی است که مشکلات گسترده ای در زمینه حقوق اجتماع محلی همچون حق برخورداری از هویت، فرهنگ، زیبایی‫شناسی، زیرساخت های محله، تسهیلات محله، فعالیت های ضروری، انتخابی و اجتماعی و ... دارد. هدف این مقاله تببین شاخص های حق بر شهر در محله‫های فرسوده بافت تاریخی و قدیمی منتج از شاخص-های مرمت شهری است و بدین منظور تلاش گردید با مطالعه اسنادی ابتدا شاخص های متناظر با مفاهیم مرمت شهری تبیین گردد و سپس پرسشنامه هایی به تعدادی از متخصصان داده شد تا این شاخص ها را مورد مقایسه قرار دهند. با استفاده از تحلیل شبکه ای ANP، این شاخص ها مورد تحلیل قرار گرفت و نتایج نشان داد که مهم ترین معیارهای حق بر شهر در نوسازی و بهسازی محله های فرسوده در بافت تاریخی و قدیمی شهر برای بهبودبخشی به این فضاهای ناکارآمد، به ترتیب حق برخورداری از حمایت بالادستی از ساکنان این محله‫ها برای امر نوسازی و بهسازی (با امتیاز نهایی 0/183) برخورداری از حق انجام فعالیت های مختلف در سطح محله (با امتیاز نهایی 0/161) و حق حفظ هویت بافت تاریخی و قدیمی (با امتیاز نهایی 0/122) به ترتیب سه معیار مهم تلقی گردید که امتیاز نهایی آن‫ها بیشتر از 0/1 شد و سایر شاخص ها با امتیازات نهایی کمتر از 0/1 مورد طبقه بندی قرار گرفت.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

کلیدواژه ها:

حق بر شهر ، حقوق شهروندان ، فضاهای فرسوده ، بافت تاریخی و قدیمی