سنجش میزان آسیب پذیری بافت فرسوده بخش مرکزی شهر تهران در برابر مخاطره زلزله (مطالعه موردی محله منیریه)

هدف برنامه ریزی شهری در پیشگیری از بلایا، تشخیص فرآیند عناصر مخاطره آمیز و تقویت ایمنی، به واسطه بهبود و اصلاح شهر و شهرسازی است. برنامه ریزی با هدف مدیریت بحران همواره یکی از دغدغه های اصلی برنامه ریزان و مدیران شهری در مناطق لرزه خیز بوده است. اهمیت آسیب پذیری شهر تهران در برابر زلزله، به خصوص بافت ها و فضاهای فرسوده بخش مرکزی آن، با عنایت به بستر طبیعی ناامن و با توجه به جایگاه بخش مرکزی این شهر، لزوم شناخت آسیب پذیری بافت های قدیمی و فرسوده آن را در برابر زلزله در اولویت قرار داده است. این پژوهش به روش تحلیل کمی برآنست آسیب پذیری محله منیریه به عنوان بخشی از بافت مرکزی شهر تهران را از نظر مولفه های تاثیرگذار در موقعیت های زمانی قبل از وقوع زلزله، حین و پس از آن مورد ارزیابی کمی قرار دهد. پس از آن نمودار عنکبوتی ارزیابی میزان کارآمدی هر یک از شاخص های سه گانه آسیب پذیری، مبنای ارایه راهکارهای پیشنهادی کاهش آسیب پذیری بافت قرار گیرد. نتایج مبتنی بر آمار و اطلاعات گویای سطح پایین واحدهای ساختمانی بادوام، تراکم بالای ناخالص جمعیتی، وجود معابر بن بست و کم عرض و نفوذناپذیری بافت در زمان بروز خطر، و درصد متوسط مالکیت به عنوان معیارهای موجب آسیب پذیری بافت است. مرمت و مقاوم سازی ابنیه آسیب پذیر، ساماندهی سلسله مراتب معابر و بازگشایی گره ها، تجمیع قطعات ریزدانه، تعریض معابر در جهت دستیابی به حداقل های لازم در عملیات امداد و مقاوم سازی مراکز حیاتی ازجمله راهکارهای پیشنهادی برای افزایش ایمنی و کاهش آسیب پذیری بافت های آسیب زاست. نحوه عمل در این نوشتار را می توان به شیوه ای هرچند ساده ولی قابل تکیه در سنجش میزان آسیب پذیری بافت فرسوده شهری در سایر نواحی تهران، و نیز در سایر شهرها در برابر زلزله مبنای عمل دانست.

کلیدواژه ها:

آسیب پذیری ، مخاطره زلزله ، بافت فرسوده