شناسایی و اولویت بندی مداخله در بافتهای فرسوده ی شهر محمودآباد نمونه با بهره گیری از مدلAHP و منطق فازی درGIS

یکی از مشکلات اساسی شهرهای ایران مسیله ی فرسودگی بافت های شهری است که در اثر توسعه شتابان شهرهای بزرگ و کوچک در سالهای اخیر و شکل گیری نواحی جدید سکونتی در داخل شهرها به وجود آمده است ، این مسیله باعث جابه جایی شهروندان و به تبع آن کاربریهای مهم شهری از نواحی سکونتی اولیه به نقاط جدید گردیده است. به تدریج هسته های اولیهی سکونتی از نظر کارکرد و کالبد دچار مشکلات و تغییرات اساسی شده ، به سمت فرسودگی و افت کیفیت زندگی شهروندان پیش رفته است، از این رو نوسازی، بازسازی و بهسازی این بافتها در کنار بافتهای جدید یکی از دغدغه های مهم مدیران، طراحان و برنامه ریزان شهری است. هدف این مقاله شناسایی و اولویت بندی بافت های فرسوده ی شهر محمودآبادنمونه است که در فاصله ی 7 کیلومتری غرب شهر قزوین، در شمال بزرگراه قزوین _ رشت قرار دارد. این پژوهش از نوع کاربردی و با روش توصیفی تحلیلی انجام میپذیرد. با درنظرگرفتن 6 شاخص کالبدی و استفاده از مدل تحلیلی چندمعیاره((AHP و منطق فازی و همچنین بهره گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی((GIS ابتدا هر یک از این شاخص ها به صورت لایه های جداگانه در سامانه ی (GIS) ، فازی شدند و برای جلوگیری از عدم یکپارچگی، هر یک از لایه های اطلاعاتی بی مقیاس گردیده و با توجه به وزن هر شاخص در مدل (AHP) ،بافت های فرسوده ی شهر نهایتا در قالب نقش های در چهار کلاس دارای فرسودگی زیاد، فرسودگی متوسط، فرسودگی کم و فاقد فرسودگی برای نوسازی و بهسازی طبقه بندی شده اند. نتیجه ی مطالعه نشان میدهد که از مجموع 84 هکتار مساحت شهر، هستهی قدیمی شهر یعنی بلوکهای دارای فرسودگی زیاد و متوسط با مساحت های 10 و 20 هکتار(12و 24 درصد) به ترتیب در اولویت اول و دوم، بافتهای جدیدتر به دور هسته ی اولیه دارای فرسودگی کم با مساحت 23 هکتار(27 درصد) در اولویت سوم مداخله قرار میگیرند، همچنین بلوک های نوساز در نواحی شمالی و غربی محدوده که فاقد فرسودگی میباشند، با مساحت 31 هکتار(37 درصد) به عنوان پهنه غیر فرسوده ارزیابی میشوند، ازاین رو میتوان تلفیق مدل های تصمیم گیری چندمعیاره و منطق فازی را با GIS به عنوان مدلی کارآمد در شناسایی و تصمیم گیری مسایل شهری علی الخصوص فرسایش و فرسودگی بیان نمود.

کلیدواژه ها:

بافت های فرسوده ی شهری ، محمودآباد نمونه ، منطق فازی ، AHP ، سامانه اطلاعات جغرافیاییGIS