طراحی حوضچه های رسوب گیر

بحث رسوب یکی از مسایل اساسی در آبگیری از رودخانه ها است که مهندسین و طراحان تاسیسات آبی با آن مواجه هستند. در آبگیری از رودخانه و طراحی یک سازه انحراف باید میزان رسوبات ورودی به کانال آبگیر به حداقل مقدار ممکن برسد و در صورت نیاز جداسازی رسوبات در کانال آبگیر نیز انجام شود. در آبگیری به روش پمپاژ، بار رسوبی صدمات زیادی به بخش هایی از تجهیزات مربوط می رساند. قطعاتی از این تجهیزات که در تماس با رسوبات می باشند در مدت زمان کوتاهی ممکن است صدمه دیده، کارایی آنها پایین آمده و تعمیر آنها هزینه زیادی را به همراه داشته باشد. در این حالت رسوبات باید قبل از ورود به سامانه پمپ ها از جریان جدا شوند. به همین منظور در سامانه پمپاژ معمولا از آشغالگیر و حوضچه ترسیب در ورودی پمپ ها استفاده میشود. از طرف دیگر چنانچه در بخشهایی از سامانه انتقال سرعت جریان کم باشد، امکان رسوبگذاری در آنها وجود دارد. در اثر رسوبگذاری، شیب کانالها تغییر کرده و با بالا آمدن رقوم کف کانال، ارتفاع آزاد در آنها کاهش یافته و در نهایت از ظرفیت آبرسانی کاسته می شود. در آبگیری با استفاده از بند انحرافی، شرایط رسوبگذاری در پشت بند انحرافی وجود دارد. در این شرایط نیز تهنشینی تمام رسوبات همراه جریان به سختی صورت خواهد پذیرفت، مگر آنکه مخزن بسیار بزرگ باشد. از سوی دیگر رسوبگذاری در بالادست بند انحرافی میتواند مشکلات تازه ای را به وجود آورد. به خصوص وقتی که باید مقادیر قابل توجهی از آب منحرف گردد. در این حالت جداسازی رسوبات پس از انحراف جریان نیز باید صورت پذیرد. یکی از سازه های متداول برای کاهش مقدار ورود رسوب به کانالهای انتقال آب، حوضچه رسوبگیر می باشد. در این سازه ها با افزایش سطح مقطع، سرعت جریان کاهش یافته و ذرات رسوبی در اثر نیروی ثقل ته نشین می شوند. عوامل مختلفی مانند خصوصیات ذرات رسوبی، دبی جریان و راندمان تله اندازی مورد نیاز در طراحی حوضچه های رسوبگیر موثر می باشند. از طرف دیگر ابعاد دیواره های حوضچه نیز باید به صورتی تعیین شوند که از نظر سازهای پایدار باشند. در این مقاله به روش های کاهش رسوب و بررسی ظوابط طراحی این سازه ها پرداخته می شود

کلیدواژه ها:

رسوب ، حوضچه های رسوب گیر ، بند انحرافی ،