جایگاه حقوق کودکان در دین مبین اسلام و آموزه های دینی

کودکان به عنوان بخشی از جامعه همانند سایر افراد از حقوقی برخوردار هستند که دین، ملیت، رنگ، دارا و ندار بودن و کیفیت تولد آنها نمی تواند مانع از احقاق آن حقوق گردد .در جامع ترین منبع هدایتی بشریت قرآن کریم و مکتب غنی اسلام نیز مساله حقوق کودکان به ویژه حقوق متقابل کودکان و والدین جایگاه ارزنده و پراهمیتی را به خود اختصاص داده است. اسلام کودک را امانت الهی در دست والدین برشمرده و به تربیت و پرورش آن در ابعاد جسمی، اخلاقی و عقلی توجه ویژه ای دارد به نحوی که می توان ادعای تدوین و ارایه یک الگوی جامع و کامل تربیتی و رشد معنوی برای کودک را بر پایه تعالیم و آموزه های دینی نمود. پاره ای از مهم ترین اصول تربیتی و محورهای رفتار با کودک از دیدگاه شریعت مقدس اسلام عبارتند از:کرامت کودکان: پیامبر (ص) فرموده اند: فرزندانتان را گرامی بدارید و به شایستگی تربیت کنید تا مورد مغفرت قرار بگیرید 1- انتخاب نام نیکو: از دیدگاه اسلام، نام زیبا و نیکو می تواند، برای کودک امنیت و آسایش روانی بوجود آورد. امام رضا (ع) در این زمینه می فرمایند: نخستین امری که پدر از آن راه به فرزندش احسان و نیکی می کند، انتخاب نام نیکوست. پس هر یک از شما برای فرزند خود نام نیکو قرار دهید . 2- تامین تغذیه مناسب برای کودک: در اسلام، بنا به فرموده رسول گرامی اسلام (ص) هیچ کاری بهتر از سیر کردن شکم گرسنه نیست و از حقوق فرزند بر پدر، آن است که جز غذای پاک و خوب به او ندهد .3- مصلحت محوری: بر اساس فرمایشات قرآن کریم و روایات حتی تصرف در مال صغیر نیز باید به بهترین شیوه و رعایت کردن صلاح وی باشد.4- مهرورزی و ترحم: از امام صادق (ع) روایت شده است که خداوند بنده خود را بخاطر محبت و شدت دوستی فرزندش مورد لطف و رحمت قرار می دهد. در احادیثی از پیامبر (ص) نقل شده است که فرموده اند: به بزرگسالان خود احترام و به کودکان ترحم و عطوفت نمایید و از ما نیست، کسی که به خردسالان رحم نکند . 5- آسان گیری و مسامحه: در تعالیم اسلامی برای مدارا نمودن با کودکان و آسان گرفتن کارها بر آنها و نیز چشم پوشی، عفو و گذشت از خطاهایشان توصیه های فراوانی شده است بعنوان نمونه از پیامبر اعظم (ص) نقل شده است که فرموده اند: خدا رحمت کند کسی که فرزندش را به خیر و نیکی راهنمایی و مساعدت کند و آن این است که بر او آسان گیرد و از سختی و خطای او درگذرد و او را مورد آزار و اذیت قرار ندهد .6- حق تحصیل در اسلام: فراگیری دانش یک فریضه است. . پیامبر (ص) می فرمایند: از جمله حقوق فرزند بر پدر، آموختن نوشتن است .7- پرهیز از زیان و خشونت علیه کودکان: بطور کلی در دین مبین اسلام آسیب رساندن و خشونت علیه انسان های بی گناه نارواست و بطور قطع ممنوعیت آن در مورد کودکان معصوم اولویت بیشتری دارد. بدین جهت هر عملی که به نوعی خشونت، آسیب و ضرر به جسم ظریف و روح لطیف کودک تلقی شود باید ترک گردد. خشونت جسمی و روحی، یکی از عوامل تخریب شخصیت کودکان است. وقتی مردی در حضور امام علی علیه السلام از فرزند خود شکایت کرد، امام (ع) فرمودند: او را نزن، بلکه از او دوری کن (قهر کن)، ولی نه طولانی . 8- حق تفریح و بازی: امام صادق علیه السلام می فرماید: باید هفت سال نخست زندگی کودک، آزادانه به بازی و جنبش بدنی صرف شود . اسلام، آموزش بازی ها و ورزش هایی مانند سوارکاری، شنا و تیراندازی به فرزندان را از وظایف والدین می داند. در این زمینه، رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید: حق فرزند بر پدر آن است که نوشتن، شنا کردن و تیراندازی را به او بیاموزد . نکته قابل توجه این است که این حمایت ها از حقوق کودکان، زمانی مطرح شد که هیچ نهاد، سازمان یا کنوانسیون بین المللی برای دفاع از حقوق کودکان وجود نداشته است و اسلام با در نظر گرفتن همه نیازهای اولیه جسمی، روحی و روانی کودکان و دفاع از آنان، زمینه را برای رشد و پیشرفت کودکان در همه جوانب فراهم نموده است.