چالش رسانه های جدید و ارزش های خانوادگی؛ به سوی رهیافتی همگرایانه و مشارکتی

با ظهور فناوری های رسانه ای جدید در چند دهه اخیر، به تدریج شاهد بروز فرایندهای رسانه ای شدن خانوادههستیم. در واقع، تغییر ماهیت جسمانی رسانه های متحرک جدید از چیزی متعلق به فضای عمومی به فضایخصوصی، موجد جهان زیست ارتباطی جدیدی با عنوان ارتباطات خانه به دوشی می شود، که به روشنی در تقابل باعمومیت قلمروی خانه بوده و اسلوب کاربری رسانه های جدید را -هم راستا با سایر عوامل و عناصر جهان اجتماعی مدرن- به سمت وسوی نوعی منش فردگرایانه رهنمون می سازد. در این میان، برخی از نظریه پردازان برآنند که رسانه ها لزوما استحاله کننده سنت های ارتباطی حاکم بر نهادهایسنتی نظیر دین، خانواده و... نخواهد بود، بلکه می تواند آن ها را تغییر شکل داده و از حیاتی تازه برخوردار کنند.این مساله بدان معناست که تکنولوژی های رسانه ای جدید، در تعارض ذاتی و جبری با ساختارهای ارتباطی سنتیو سنت های ارتباطی شفاهی حاکم بر جوامع قرار ندارند. ولذا می توان از همگرایی تکنولوژی های ارتباطی جدید بانهادها و ارتباطات سنتی نظیر خانواده و دین نیز سخن به میان آورد. اما تحقق این همگرایی نهادی میان خانواده ورسانه های جدید عمیقا در گروی مشارکت رسانه ای والدین است. از این رو، بسیاری از محققان و سیاستگذاران باسابقه حوزه سواد رسانه ای، روی به رهیافت های همگرایانه و نهادگرایانه ای آورده اند که بتواند مواجهات و مصارفرسانه ای فرزندان را در بستر غیر رسمی و خودمانی خانواده و روابط خانوادگی سامان بخشد.برای تحقق این منظور می توان مجموعه ای از سازوکارها و روش های حمایتی مشارکتی را برای نقش آفرینیوالدین طراحی و پیاده نمود. سازوکارهایی که بخش عمده ای از آن، ناظر بر شرایط محیطی و زمینه ای دریافت ومصرف رسانه ای است و بخش دیگر، معطوف به محتوای رسانه های جدید. بر این مبنا و به ترتیب اولویت، دورهیافت حمایتی مشارکتی برای والدین قابل اجرا خواهد بود؛ نخست وساطت فرامتنی و دیگر وساطت متنی در این بین، مهم ترین هدف از وساطت های فرامتنی، سوق دادن مقیاس فردی رسانه های شخصی جدید به کیفیتیجماعتی و خانوادگی، با اتکا به عوامل محیطی مثبت و غیرمستقیم است. و مهم ترین هدف از اعمال وساطت هایمتنی، راهنمایی مستقیم و متن محور فرزندان، برای مقابله با محتواهای نامناسب در دسترس آنان است.

کلیدواژه ها:

رسانه های جدید ، خانواده ، والدین ، سواد رسانه ای ، ارزش های خانوادگی ، کود کان و نوجوانان