تغییرات زمانی انباشت و عمق آب معادل برف در سرشاخه های کارون شمالی ( مطالعة موردی گردنه چری)

یکی از اشکال بارش، برف می باشد. برف از چگالش توده های هوای مرطوب در طی صعود و در شرایطی که درجه حرارت کمتر از نقطه انجماد باشد صورت می گیرد[3]. وقوع بارش برف در مناطق سردسیر و کوهستانی بیش از سایر مناطق است. استان چهار محال و بختیاری که در سرآب دو حوضه آبخیز کارون و زاینده رود قرار دارد، منطقه ای کوهستانی است که 82% آن را کوهها و تپه ها تشکیل می دهند. این کوهها دارای 16 قله با ارتفاع بیش از 3500 متر می باشند که مرتفع ترین آنها زردکوه با ارتفاع 4548 متر می باشد[4]. به دلیل مرتفع بودن منطقه و وجود قلل متعدد و بلند درآن، یخش قابل توجهی از بارش بخصوص در فصل زمستان بصورت برف نازل می شو[5]. شدت کوهستانی بودن زیرحوزه های کوهرنگ و بازفت در حوزه کارون شمالی بیش از سایر زیر حوزه ها است. این وضعیت موجب گردیده که نه تنها میزان بارندگی در این دو زیر حوضه بسیار بیشتر از سایر نواحی است، بلکه میزان ریزش برف نیز به نسبت بیشتر می باشد. میزان بارش برف در این مناطق به حدی است که در برخی از نقاط آن یخچالهای طبیعی دائمی تشکیل یافته است. از طرفی ذوب برف و سیلابهای ناشی از آن در حوزه های هیدرولوژیکی حائز اهمیت فراوان است. حوزه کارون شمالی نیز یکی از حوزه های مهم هیدرولوژیکی استان و کشور می باشد و برف یکی از پارامترهای مهم در مطالعات هیدرولوژیکی این حوزه و زیر حوزه های آن به شمار می رود. مطالعه و بررسی میزان برف وحجم آب حاصل از آن، کمک شایانی به مدیریت و برنامه ریزی منابع آب و امور مرتبط با آب و خاک از قبیل برنامه‎های حفاظت خاک و آبخیزداری، احداث سد، تأمین آب کشاورزی و شرب در مناطق بالا دست و پایین دست حوزه های آبخیز خواهد نمود. از نظر توجیه اقتصادی و اجتماعی می‌توان گفت که نیاز روزافزون به آب به تبع افزایش جمعیت و افزایش تقاضا نیازمند شناخت و تحقیق و بررسی منابع مهم آبی می باشد. در این میان برف جایگاه ویژه خود را بخصوص در این حوزه و پایاب آن دارا می‌باشد. از طرف دیگر، فقدان اطلاعات دقیق و پیوسته و طولانی‌مدت فرصت تصمیم‌گیری را در بسیاری از موارد سلب نموده و تعیین نقش و سهم برف در منابع آبی منطقه را بعضاٌ غیرممکن نموده است. نیاز بخشهای مختلف نظیر آبخیزداری, منابع طبیعی, آب و هواشناسی به داده‌های برف و آب حاصل از آن، بررسی میزان و تغییرات انباشت و آب معادل برف راایجاب می نماید. این شرایط زمینة مناسبی برای انجام تحقیقات پیرامون برف و هیدرولوژی آن را در این منطقه فراهم نموده است.

کلیدواژه ها:

برف ، انباشت ، تغییرات زمانی