جستاری بر حیاط مرکزی خانه های سنتی ایران (بر مبنای بررسی حیاط مرکزی خانه های سنتی شیراز)

خانه ایرانی نمادی از خویشتن است که بازتاب فرد در جای جای آن به چشم می آید و همچون نگینی از فرهنگ آن سرزمین می درخشد و ما را شوقی می بخشد که آن را همچون خاطره ای در ذهن آدمیان زنده نگه داریم. حیاط نیز به عنوان یکی از اصلی ترین قسمت های خانه است که قسمت عمده ای ازساعات زندگی مردم در آن سپری شده و تمام فعالیت هایی که امکان روی دادن در فضای باز و نیمه باز را دارد، در آن شکل می گرفته است .حیاط مرکزی عنصری مستقل با در نظر گرفتن تنوع نیازهای انسانی و عنصری جهت ساماندهی خانه های سنتی در ایران است. سازمان فضایی حیاط مرکزی، تنوع فضایی گستردهای را برای ساکنانش عرضه می کند و مشوق تجربه و فعالیت های متنوع است که ابعاد هر فعالیت به ظاهر ساده را با این ارایه متنوع فضایی افزایش می دهد. این فضا بدون نیاز به تغییرات کالبدی، الگوی جاری رفتار را در زمانهای مختلف تامین می کند. انعطاف پذیری یک فرایندپویا تعریف می شود، که مسیول ایجاد انطباق مثبت، علیرغم وجود تجارب مخالف یا تروماتیک در فرد است. نظریه های جدید به انعطاف پذیری به عنوان ساختاری چند بعدی نگاه می کنند که شامل مهارت های خاصی چون مهارت حل مساله می باشد. مکان هایی که بتوانند برای منظورهای متنوعی به کار آیند در مقایسه با مکان هایی که برای کاربری فضا است. چارچوب اصلی مقاله از یک ماتریس دو وجهی تشکیل مشخص و محدودی طراحی شده اند، حق انتخاب های بیشتری را به کاربران عرضه می دارند.پرسش این پژوهش این است که کدام یک از الگوهای انعطاف پذیری بیشتر با نیازهای ساکنین و فعالیت های جاری در حیاط خانه های سنتی ایران منطبق بوده است. شیوه گردآوری اطلاعات در این پژوهش از طریق مشاهده میدانی و مطالعه کتابخانه ای بوده است. که از این روش، الگوهای رفتاری جاری در نمونه های موردی استخراج می گردد و در نهایت با روش تحلیل محتوا نتایج بدست آمده در تطابق با نقشه ها منجر به استخراج الگوهای انعطاف پذیری شده است. نتایج حاکی از آن است که انطباق پذیری مهم ترین وجه الگوی انعطاف پذیری در عملکرد حیاط مرکزی خانه های سنتی شیراز است.

کلیدواژه ها:

خانه سنتی ایرانی ، حیاط مرکزی خانه سنتی شیراز ، انعطاف پذیری ، الگوهای جاری