توانش های محیط در ارتقای مفهوم خلوت و قلمروپایی در محیط انسان ساخت؛ مطالعه تطبیقی مسکن سنتی و مدرن

محیط ساخته شده می تواند آسان کننده و نیز بازدارنده رفتارهای خاص، حالات و فرایندهای شناختی و نظایر آن باشد. چنین اثری در مورد خانه، به عنوان قلمرو اولیه، در رابطه با فعالیت های روزانه و کنش های متقابل اجتماعی مشهود است. دستیابی به خلوت و حریم خصوصی در یک خانه، نیازمند شکل بندی فضایی مناسبی است که توانش ها و امکانات محیط در تحقق آن موثر است. خلوت در خانه های مدرن مورد احترام نیست و مورد غفلت واقع شده است. در این پژوهش با مطالعه دو گونه سنتی و مدرن مسکونی، به کمک تیوری چیدمان فضا، به نقش کالبد و قابلیت های محیط ساخته شده در ارتقای مفهوم خلوت و حریم خصوصی و نیز شکل گیری قلمرو در محیط انسان ساخت پرداخته شده است. شکل گیری ورودی در خانه های سنتی و تلفیق آن با راهروها، حیاط و فضاهای میانی (واسط)، منجر به روال ترکیب سلسله مراتبی در ساختار آن شده که مفاهیم خصوصی و عمومی بودن فضاها در آن به روشنی قابل درک است. لذا می توان با مرور کردن خلوت پنهان شده در معماری خانه های سنتی و استخراج و تعریف مفاهیم آن به شکل بند ی قابل اطمینان در معماری معاصر دست یافت و با تحلیل الگوهای رفتاری ساکنین، مفاهیم روانشناختی محیط مصنوع را تحقق بخشید.

کلیدواژه ها:

خانه سنتی و مدرن ، توانش و قابلیت محیط ، چیدمان فضا ، خلوت و حریم خصوصی ، قلمرو