طبقه بندی علل بروز حوادث شغلی در منطقه 3 آتش نشانی شهر تهران با استفاده از روش AHP

حوادث ناشی از کار در حال حاضر سومین علت مرگ ومیر در جهان محسوب می شوند و به عنوان یکی از مهم ترین مخاطرات بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی در جوامع صنعتی و درحال توسعه معرفی شده اند نگاهی به آمار مصدومان و فوت شدگان ماموران آتش نشانی در سال های اخیر موید حضور این افراد در محیط های پرمخاطره بوده که طبیعتا حتی با رعایت ایمنی آسیب پذیری آنان در حد بالایی است. لذا پژوهش حاضر با هدف طبقه بندی و تعیین نقش هر کدام از عوامل فردی، محیطی و سازمانی در بروز حوادث شغلی در سازمان آتش نشانی به مورد اجرا قرار گرفت. تا این عوامل در سازمان آتش نشانی مورد شناسایی و طبقه بندی قرارگرفته و سهم هرکدام از عوامل در بروز حوادث مشخص گردد و اقدامات پیشگیرانه و ارایه راهکارهای عملیاتی موثر به منظور افزایش ایمنی کارکنان در جهت کاهش حوادث ناشی از کار و افزایش ایمنی و کارایی کارکنان داده شد. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی، ازنظر زمان اجرا مقطعی و از نظر روش جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات توصیفی- پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه ایستگاه های آتش نشانی منطقه 3 تهران در سال 96-1395 تشکیل می دادند، که از بین آنها 3 ایستگاه به روش تصادفی خوشه ای انتخاب و 10 نفر از کارکنان هرکدام از ایستگاه ها پرسشنامه ماتریس علل حوادث شغلی را به صورت گروهی تکمیل نمودند . جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP با استفاده از نرم افزار اکسپرت چویس استفاده شده است. نتایج تحلیل سلسله مراتبی نشان داد که از بین سه عوامل فردی، محیطی و سازمانی؛ عوامل محیطی دارای بیشترین اهمیت در بروز حوادث شغلی می باشد. همچنین از مقایسه ی زوجی کلیه ی زیرمعیارها مشخص شد که بیشترین اهمیت به ترتیب مربوط به حریق و انفجار، عوامل فیزیکی، نبود تجهیزات، عوامل شیمیایی، مشکلات اقتصادی و رفاهی، نبود HSE ، نوبت کاری، کمبود آموزش مسایل ایمنی، صدای زنگ حریق و نور چراغ گردان، عدم وجود جو و فرهنگ ایمنی، کمبود استانداردها و مقررات ایمنی و استرس کاری بوده است. با توجه به یافته های پژوهش به نظر میرسد متناسب با اهمیت و اولویت تعیین شده هر کدام از عوامل فردی، محیطی و سازمانی در پژوهش حاضر اقدامات لازم اولویت بندی گردد و به منظور کاهش عوامل سازمانی و بروز حوادث شغلی، واحد HSE در سازمان آتش نشانی تاسیس گردد. همچنین جهت کاهش عوامل سازمانی دخیل در بروز حوادث شغلی تجهیزات ایمنی فردی و تجهیزات حرفه ی آتش نشانی با تکنولوژی روز متناسب گردد و مقررات ایمنی استاندارد برنامه ریزی و تدوین گردد و جهت کاهش عوامل محیطی دخیل در بروز حوادث شغلی علاوه بر آموزش های متناسب با حرفه ی آتش نشانی به آتش نشانان، فرماندهان مخاطرات فیزیکی، شیمیایی و انفجار در محل هر حادثه را ارزیابی نمایند تا عملیات متناسب با ارزیابی خطر اجرا گردد.

کلیدواژه ها:

لاتین AHP ، HSE ، حوادث شغلی ، آتش نشانی