بررسی وضعیت غلظت فلزات سنگین خاک های اطراف کارخانه سیمان و اثرات آن

امروزه آلودگی محیط زیست به یکی از نگرانی های جهانی تبدیل شده است، با توسعه علم، فن آوری و صنعت، انسان و دیگر موجودات زنده پیوسته در معرض مخاطرات بیشتر قرار می گیرند و روز به روز بر آلودگی محیط زیست افزوده می شود. فراوری زباله های خطرناک، بهره وری از کودهای شیمیایی، تولید گازهای خطرناک صنایع، تولید فاضلاب های صنعتی همه دست به دست هم داده اند تا موجب آلودگی محیط زیست شوند. آلودگی محیط زیست، از جمله آلودگی خاک، یکی از عوارض مهم در به هم خوردن توازن و تعادل طبیعت می باشد. از مهم ترین آلاینده های خاک می توان به فلزات سنگین و ترکیبات آلی اشاره کرد، از این میان، فلزات سنگین به واسطه غیر قابل تجزیه بودن، سمیت زیاد، و بیماری زا بودن مورد توجه خاصی قرار می گیرند. گسترش آلودگی آلاینده های آلی و فلزات سنگین و مشکلات آتی و احتمالی خاک ها در اثر ورود فلزات سنگین به محیط پیرامون از طریق دودکش ها و روند تغییرات غلظت فلزات سنگین در اراضی اطراف کارخانه سیمان شاهرود به یکی از نگرانی های این منطقه تبدیل شده است. هدف این پژوهش اندازه گیری غلظت فلزات سنگین خاک های اطراف کارخانه سیمان شاهرود و پیامدهای آن می باشد. بدین منظور، ابتدا نمونه خاک سطحی (0-10 سانتی متری) از نواحی اطراف کارخانه سیمان شاهرود با فواصل مختلف برداشته شد و تحت آنالیز با دستگاه جذب اتمی قرار گرفته شدند. فلزات سنگین انتخاب شده شامل سرب، کروم، کادمیوم، نیکل می باشند. مقایسه میانگین غلظت عنصر سرب در این مطالعه با مقدار میانگین پوسته زمین نشان می دهد که غلظت این عنصر در اراضی کارخانه سیمان شاهرود بالاتر از مقدار میانگین عنصر سرب در پوسته زمین می باشد که کمترین غلظت سرب (2.72 میلی گرم بر کیلوگرم ) و بیشترین غلظت (22.78 میلی گرم بر کیلوگرم) می باشد. بنابراین با توجه به اینکه خاک های این منطقه در معرض سموم کشاورزی قرار نگرفته اند، می توان نتیجه گرفت که علت افزایش غلظت سرب به دلیل آلودگی هوا می باشد. همچنین، عنصر سرب به طور کامل از بنزین حذف نشده و یا اینکه بقایای سرب سال های پیش موجب افزایش غلظت شده است، در غیر این صورت احتمال دارد منشاء آن انواع ماشین های مورد استفاده در کارخانه باشد که به صورت دایمی و پراکنده مشغول فعالیت هستند، باشد. با توجه به نتایج تحقیقات حاصله می توان بیان نمود که دسترسی بیولوژیکی عنصر سرب از سایر عناصر مورد بررسی بیشتر است.

کلیدواژه ها:

اثرات زیست محیطی ، آلودگی هوا و خاک ، سرب ، کادمیوم ، نیکل ، شاهرود