بررسی مقدماتی امکان کاهش فصل رشد جو به منظور مدیریت پایدار منابع آب زیرزمینی

منابع محدود زیرزمینی تامین کننده قسمت عمده ای از آب مورد نیاز بخش های کشاورزی، صنعت و سایر مصارف استان خراسان رضوی است. میزان برداشت کنونی از این مخازن بیش از مقدار آب ورودی به آنهاست و این موضوع باعث نگرانی های جدی در خصوص تدوام استفاده از این منابع و ادامه فعالیت بخش های وابسته به آن گردیده و توجه به راهکارهای پایدار بهره برداری از این منابع را ضروری می نماید. به منظور دستیابی به رهیافتی برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی استان و نیز تعیین پتانسیل تولید محصول جو در اثر تغییر تاریخ کاشت، آزمایشی مقدماتی در سال زراعی 1391-1390 به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی به اجرا درآمد. سه تاریخ کاشت 4، 14 و 24 اسفندماه به عنوان کرت های اصلی و سه رقم جو بهاره کویر، ریحان 003 و یوسف به عنوان کرت های فرعی مورد بررسی قرارگرفتند. ارتفاع بوته، شاخص برداشت، وزن هزاردانه و عملکرددانه تحت تاثیر تاریخ کاشت قرارگرفت. تاریخ کاشت اول با 3083 کیلوگرم در هکتار بیشترین و تاریخ کاشت دوم با 2232 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرددانه را بخود اختصاص دادند. رقم تاثیری بر صفات مورد مطالعه نشان نداد با این وجود بیشترین میانگین عملکرددانه برای رقم یوسف و به میزان 3065 کیلوگرم در هکتار و کمترین برای رقم کویر به میزان 2398 کیلوگرم در هکتار ثبت گردید. نتایج حاکی از آن است که با وجود کوتاه شدن فصل رشد برای محصول جو، پتانسیل تولید دانه قابل قبول است و امکان کاهش فصل رشد جو و قطع آبیاری های پاییزه وجود دارد. بنابراین می توان با بررسی های بیشتر شرایط مطلوب و کاربردی برای این منظور را فراهم نمود تا بدین وسیله بخشی از تراز منفی ذخایر آب زیرزمینی استان تعدیل شده و شرایط مطلوبی برای تداوم تولید محصولات کشاورزی و توسعه سایر بخش ها در استان فراهم گردد.

کلیدواژه ها:

جو ، فصل رشد ، آب ، پایداری تولید