شناخت و تحلیل سازه های یخچال های سنتی ایران

اقلیم خاص فلات مرکزی ایران سبب ساخت ساختمان های مختلف و روش های متنوع در ساخت بناها شده است. یخچال های سنتی ایران نمونه ای از ساختمان های کاربردی و سازه ای هستند که از شاهکار های معماری بوم بیابانی محسوب می شوند. این بناها از نظر نوع تکنولوژی ساخت از ویژگی خاصی برخوردارند، بخصوص از دید ساختمان و سازه ای. معمار در ساخت این بناها از روش ها و تکنیک های مختلف و خاص استفاده کرده است. به نظر می رسد با توجه به این که یخچال های سنتی محل نگهداری یخ بوده است، برای رسیدن به این منظور از قابلیت های زمین، چینه و خاک متراکم و در قسمت های فوقانی از خشت و آجرچینی با تکنیک های ویژه استفاده شده است. شایسته است با مطالعه دقیق یخچال ها و این روش های ساخت و تکنیک های خاک، سازه ی بکار گرفته شده در این بناها مورد مطالعه و شناسایی قرار گیرد و با طبقه بندی و دسته بندی این تکنیک ها، راهکارهای مناسب جهت به کارگیری و استفاده از آنها در معماری معاصر پیشنهاد گردد. این مقاله شامل سه بخش اصلی است. بخش اول به مطالعه و شناخت یخچال ها و معرفی چند نمونه می پردازد. بخش دوم با تحلیل نمونه های ارایه شده به دسته بندی و طبقه بندی تکنیک ها و مهارت های خاص در این بناها پرداخته شده است. بخش سوم با توجه به اهداف معماری پایدار و دغدغه های معماری امروز به ارایه راهکارها و راه حل هایی جهت استفاده از تکنیک های سازه ای و معماری خاک بر اساس تکنیک های به کار رفته در یخچال ها می پردازد. امید است این تکنیک ها و روش ها جهت معماران و مهندسان ساختمان مورد استفاده قرار گیرد. روش تحقیق میدانی، توصیفی و قیاس می باشد.

کلیدواژه ها:

یخچال های سنتی ، یخدان ، سازه ، فرم سازه ای ، خشت