مدیریت منابع آب در آبخوان های مرزی، مطالعه موردی: آبخوان دشت تهلاب سیستان و بلوچستان

جهت رفع کمبود آب و کاهش اثرات منفی عدم تامین نیاز بر توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و زیست محیطی، باید از هم اکنون به مطالعه برای یافتن منابع مطمین آب پرداخت. با توجه توزیع نامتعادل آب های سطحی، امروزه تقاضا برای آب های زیرزمینی به شدت افزایش یافته است. این امر در مناطق خشک و مرزی مانند سیستان و بلوچستان بسیار حساس است؛ بطوری که کمبود آب در این منطقه در شرایط بحرانی بوده و به یک معضل اجتماعی و سیاسی تبدیل شده است. لذا، لازم است با اتخاذ تدابیر مدیریتی مناسب از هدررفت آب جلوگیری شود. در این مطالعه، رویکردی بر مبنای استفاده یکپارچه از روش هایی همچون حفاری چاه های اکتشافی و پیزومتری، جستجوی های ژیوفیزیکی، آزمایشات پمپاژ و بیلان منابع آب جهت دستیابی به مدیریت پایدار از آبخوان های مرزی ارایه گردید. بر مبنای ساختار پیشنهادی، پتانسیل برداشت از آبخوان مرزی تهلاب از نظر منابع آب زیرزمینی و سطحی تعیین و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که با توجه به جهت جریان آب زیرزمینی، که به سمت کشور پاکستان است، سالانه حجمی معادل 35 میلیون مترمکعب بلا استفاده وارد این کشو ر می شود. از طرفی سالانه حجم قابل توجهی از سیلاب نیز از دسترس خارج می شود. در صورتی که می توان با بهره گیری از این سیلاب علاوه بر تغذیه مصنوعی آبخوان و ذخیره بصورت سطحی، از تخریب سالانه جاده مرزی نیز جلوگیری نمود. همچنین، می توان 50 درصد از آبی که بدون استفاده مجموع کل حجم تبخیر و خروجی از آب زیرزمینی از دسترس خارج می شود، به عنوان توسعه برداشت برای این دشت منظور نمود.

کلیدواژه ها:

آبخوان مرزی ، مدیریت منابع آب ، دشت تهلاب ، پتانسیل برداشت