تاثیر عوامل شیب، شدت و نوع کاربری بر حجم رواناب و رسوب با استفاده از شبیه ساز باران در حوزه آبخیز قورچای رامیان

امروزه استفاده از اراضی بر اساس توانایی و استعداد آنها باید در مدیریت بهینه مناطق مختلف مدنظر قرار گیرد. از طرفی فرآیند تغییر کاربری اراضی جنگلی به زمین زراعی دیم و نحوه تاثیر آن به بر پدیده فرسایش از معضلاتی است که باید به دقت مورد توجه قرار گیرد. از همین رو بررسی و مقایسه میزان رواناب و رسوب تحت کاربریهای مختلف برای تعیین تاثیرگذاری آنها بر عملکرد حوزههای آبخیز و مدیریت منابع سرزمین، بسیار ضروری میباشد. از این جهت پژوهش حاضر به منظور مقایسه میزان رواناب و هدررفت خاک در طبقات شیب و شدت های مختلف در دو کاربری جنگل و اراضی دیم در حوزه آبخیز قورچای واقع در شهرستان رامیان استان گلستان در طی اردیبهشت ماه 96 انجام شد. بدین جهت پژوهش حاضر در دوطبقه شیب غالب حوزه آبخیز 12-3 و 24-12 درصد و برای سه شدت بارش 35.6 ؛ 50.3؛ 65.9 میلیمتر در ساعت که به ترتیب برای دوره بازگشت های 5 ، 10 و 20 سال انجام گردید. برای این منظور با استفاده از نقشه کاربری اراضی و طبقات شیب بهصورت تصادفی، 18 نقطه جهت شبیه سازی بارش در قسمتهای مختلف حوضه در دو کاربری جنگل و اراضی زراعی دیم انتخاب شد. در گام بعد با استفاده از شبیهساز باران، اقدام به شبیهسازی بارش به مدت 30دقیقه در هر نقطه اقدام گردید. نتایج حاصل از آزمون آماری پارامترها و متغیرهای موردنظر نشان از اختلاف معنیدار در حد 0.05 بین حجم رواناب و رسوب در کاربریهای مختلف و اثرات مستقل شیب و شدت بارش بر حجم رواناب و مقدار رسوب در حوزه آبخیز قورچای دارد. که میزان حجم رواناب و رسوب در کاربری زراعت بسیار بیشتر از کاربری جنگل میباشد که نشان دهنده تاثیر منفی تبدیل کاربری جنگل به اراضی زراعی دیم در رژیم هیدرولوژیکی حوزه آبخیز رامیان میباشد.

کلیدواژه ها:

رواناب ، رسوب ، کاربری ، شبیه ساز باران ، حوزه آبخیز قورچای