ارزیابی اثر تراکم و کارنده های مختلف بر عمکلرد و تغییر صفات گندم نان رقم رزین در منطقه ترکمنچای

به منظور بررسی اثر کارنده های مختلف و تراکم مختلف بذر بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم رزین، آزمایشی در سال زراعی 1389-90 در مزرعه ی آموزشی - ترویجی در منطقه ترکمنچای انجام شد آزمایش با استفاده از طرح آماری کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. چهار سیستم کارنده رفرم، همدانی، خطی کار فارویر غلطکی و خطی کار فارویر بدون غلطکی در کرت های اصلی و پنج سطح میزان بذر مصرفی 200 بذر در متر مربع یا 80 کیلوگرم در هکتار، 275 بذر در متر مربع یا 110 کیلوگرم در هکتار، 350 بذر در متر مربع یا 140 کیلوگرم در هکتار، 425 بذر در متر مربع یا 170 کیلوگرم در هکتار، 500 بذر در متر مربع یا 200 کیلوگرم د رهکتار در کرت های فرعی قرار داده شد. نتایج تجزیه واریانس داده های مربوط به صفات مورد بررسی حاکی از وجود اختلاف معنی دار در بین کارنده های مختلف از نظر ارتفاع بوته و تعداد پنجه ی بارور بود همچنین اثر تراکم بذر مقدار بذر در متر مربع بر صفاتی نظیر طول سنبله، تعداد دانه در سنبله وزن هزار دانه و شاخص برداشت در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود و نیز اثر متقابل تراکم بذر و کارنده های مختلف بر صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و تعداد دانه در متر مربع در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. سیستم کاشت فارویر غلطکی در تراکم 350 بذر در متر مربع بیشترین میانگین عملکرد دانه با مقدار 8881/40 کیلوگرم در هکتار و در خطی کار همدانی با میزان بذر مصرفی 200 کیلوگرم در هکتار 500 بذر در متر مربع کمترین عملکرد دانه با مقدار 5301/77 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. بیشترین عملکرد بیولوژیک به مقدار 20145/99 کیلوگرم در هکتار در تیمار استفاده از کارنده فارویر غلطکی به همراه تراکم بذر 35 بوته در متر مربع تولید شده است نیز کمترین بیوماس تولیدی مربوط به اثر متقابل فارویر بدون غلطک در تراکم بذر 500 بوته در متر مربع 14992/51 کیلوگرم در هکتار بود که به نظر می رسد پایین بودن عملکرد بیولوژیک در تراکم 500 بوته نسبت به 200 بوته در متر مربع مربوط به ورس رقم زرین در تراکم 500 بوده است بیشترین شاخص برداشت به میزان 45/11 درصد در تراکم 350 بوته در متر مربع 140 کیلوگرم بذر در هکتار بدست آمد کمترین شاخص برداشت نیز به میزان 36/2 درصد در تراکم 500 بوته در متر مربع 200 کیلوگرم بذر در هکتار بدست آمد در استفاده از کارنده های مختلف و میزان بذر مصرفی متفاوت تعداد سنبله در واحد سطح و تعداد دانه در واحد سطح و شاخص برداشت دانه با عملکرد دانه همبستگی مثبت دارد به طوری که روند افزایشی و کاهشی این دو اجزاء عملکرد ارتباط مستقیم با عملکرد کل دانه دارد و همچنین عملکرد بیولوژیک ارتباط مستقیم با عملکرد دانه دارد. وزن هزار دانه معمولا با افزایش تراکم تراکم های بالا کاهش یافته ولی دارای روند خاصی نمی باشد.

کلیدواژه ها:

گندم ، اجزای عملکرد گندم ، ارتفاع بوته ، تعداد پنجه ی بارور ، تراکم بذر ، طول سنبله ، تعداد دانه