مدیریت ریسک ناشی از اثرات تغییرات اقلیمی بر کشاورزی (نمونه موردی: شهرستان ملارد)

گرمایش جهانی و پیآمدهای ناشی از آن بسیاری از متغیرهای اقلیمی موثر در رشد و نمو گیاهان زراعی را تحت تاثیر قرار میدهد و پاسخ گیاهان به این امر تابع شدت و الگوی تغییرات میباشد. توسعه روش های مدیریت ریسکهای ناشی از تغییرات اقلیمی کشاورزی و ارایه دستورالعمل های بهینه و مناسب با شرایط اقلیمی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کشاورزی هر منطقه از اصلیترین شیوههای کاهش ریسک در بخش کشاورزی میباشد. ازاینرو پژوهش حاضر با هدف مدیریت ریسک ناشی از تغییرات اقلیمی در بخش کشاورزی شهرستان ملارد، به شیوه توصیفی- تحلیلی به بررسی موضوع پرداخته است. به این منظور ابتدا معیارها و عوامل موثر در بروز ریسک در بخش زراعی شهرستان ملارد تعیین و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی میزان اهمیت آنها رتبه بندی گردید. یافته ها بیانگر آن است که مولفه تغییر در زمان بارش به عنوان تاثیرگذارترین عامل در سالهای اخیر در وضعیت کشاورزی منطقه و نیز کاهش میزان تغذیه سفره های آبهای زیرزمینی و تابش و افزایش دما به عنوان عوامل دوم و سوم بحران زا در کشاورز منطقه تشخیص داده شدهاند. از این رو در ادامه با استفاده از روش تحلیل عوامل SWOT به تدوین راهبردهای مدیریتی در جهت کاهش اثرات منفی این مولفه ها که ناشی از تغییرات اقلیمی و خشکسالیهای پی در پی در منطقه است، پرداخته شد. راهبردها در چهار حوزه استراتژیک اجرایی و فنی، کشاورزی و زراعی، نهادی و سازمانی، چارچوبهای قانونی تدوین گردید و به منظور تعیین میزان تاثیرگذاری آنها در کاهش ریسک و تحققپذیری آنها در منطقه مورد مطالعه به شیوه AHP رتبه بندی شدند. نتایج این بخش نیز بیانگر آن است که راهبردهای اجرایی و فنی و نیز راهبردهای زراعی و کشاورزی به ترتیب در اولویت های اول و دوم قرار دارند. بطور کلی تنها راه برون رفت از بحرانهای ناشی از تغییرات اقلیمی در بخش کشاورزی در شهرستان، بهره گیری از روشهای مدرن آبیاری، مکانیزه کردن بخش کشاورزی، بالا بردن راندمان تولید، جلوگیری از هدر رفت آب و پیش بینی بحران های آتی و تدوین راه حلها و سیاست های مقابله با عوامل بحران زا میباشد.

کلیدواژه ها:

مدیریت ریسک ، تغییرات اقلیمی ، کشاورزی ، تحلیل سلسله مراتبی