پایش تغییرات مکانی تالاب زریوار و ارزیابی عوامل موثر بر آن به منظور حفاظت و مدیریت تالاب

تالاب ها یکی از حساس ترین و مهمترین اکوسیستم های طبیعی می باشند که با کارکردهای متفاوت نقش مهمی در حفاظت از زیست مندان و تعادل زیست محیطی ایفا می کنند. هیچ یک از اکوسیستم های جهان به اندازه تالاب ها صدمات ناشی از فعالیت های انسانی را تجربه نکرده اند . تالاب زریوار یکی از تالابهای ارزشمند در استان کردستان می باشد که علیرغم اهمیت و تنوع زیستی منحصربه فرد کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. هدف این مطالعه پایش تغییرات وسعت تالاب زریوار و ارزیابی عوامل تهدیدکننده تالاب به منظور ارایه راهکارهای مدیریتی برای حفاظت بهینه از آن است. بدین منظور تغییرات وسعت تالاب زریوار طی یک دوره ی 28 ساله 1366 تا 1394 با استفاده از تصاویر سنجنده ی TM ماهواره ی لندست مورد پایش قرار گرفت. پس از تصحیح هندسی و رادیومتری تصاویر، مرز دریاچه برای هر تصویر به طور جداگانه مشخص و جدا شد. نقشه ی تالاب پس از طبقه بندی در دو طبقه ی آب و گیاهان کنار آبزی تهیه شد. نتایج نشان داد که در فاصله ی سال 1366 تا 1379 ، 213 هکتار از وسعت کل تالاب به واسطه دخالت های انسانی نظیر دستکاری نیزارهای حاشیه ی زریوار، فاضلاب روستاهای اطراف، افزایش ورود رسوبات به دریاچه و کاهش جوشش چشمه های موجود در کف دریاچه کاسته شده است. ولی از سال 1379 تا 1390 این کاهش ظاهرا تا حدی جبران شده و حدود 236 هکتار بر وسعت آن افزوده شده است. گرچه شواهد حاکی از آن است که این بهبود در کمیت به معنی بهبود وضعیت کیفی دریاچه نیست. همان گونه که بررسی تالاب در سال 1394 نیز موید این موضوع است. در سال 1394 وسعت آب تالاب به کمترین مقدار در این دوره ی 28 ساله رسیده و گیاهان حاشیه تالاب به عنوان معضل مهم این تالاب به بالاترین وسعت خود رسیده اند که این امر ضرورت مدیریت جامع و یکپارچه این تالاب را طلب می کند.

کلیدواژه ها:

دریاچه زریوار ، تنوع زیستی ، تعادل زیست محیطی ، تالاب ، حفاظت