روش ساماندهی رودخانه در نواحی پیچانی با هدف آبگیری و مطالعه موردی آبگیرهای ثقلی در حوضه کندوز - افغانستان

قوس خارجی رودخانه بدلیل شکل گیری جریان ثانویه، محل مناسبی برای آبگیری می باشد زیرا رسوبات بستر تحت تأثیر این جریان از ساحل خارجی به سمت ساحل داخل قوس رانده شده و بنآبراین دستیآبی به جریان با میزان رسوب کمتر در ساحل خارجی قوس برای انحراف جریان آب امکان پذیر است با توجه به فرسایش پیوسته ای که در قوس خارجی رودخانه به وقوع می پیوندد، حفاظت رودخانه با هدف جلوگیری از فرسایش و جآبجایی آن ضروری می باشد. در صورتیکه احداث سردهانۀ آبگیر در این مکان مدنظر باشد، لازم است که کنترل فرسایش، اصلاح مسیر و نیز انتخآب سازه های تثبیتی با رعایت شرایط لازمه برای آبگیری صورت پذیرد. شرایط مناسب برای آبگیری اقتضا می نماد که جریان ثانویه بخوبی توسعه یآبد لذا استفاده از گوره (دیوارطولی) با شیب مناسب شیروانی و پوشش حفاظتی با زبری کمتر این شرایط را بهتر تامین می نماید. بالعکس استفاده از آب شکن (دیوار عرضی) در قوس خارجی باعث اختلال در جریان ثانویه دورسازی جریان از سردهانه و اضمحلال آن می گردد. در قوس داخلی رودخانه استفاده از آبشکن باعث هدایت جریان سمت قوس خارجی و انتقال حجم بیشتری از جریان بسمت سردهانۀ آبگیر می شود، استفاده از نوع پله کانی این سازه، امکان انحراف جریان در ترازهای مختلف سطح آب رودخانه برای رودخانه های فصلی را عملی می نماید. در این مقاله، ساماندهی رودخانه های حوضه کندوز در محل آبگیرهای ثقلی با کاربرد ترکیبی از سازه های تثبیتی با هدف آبگیری بهینه مورد مطالعه قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

ساماندهی قوس رودخانه آبگیر ، آب شکن ، گوره ، پوشش حفاظتی