عبور از بحران خشکسالی

ایران سرزمینی است خشک با نزولات جوی بسیار کم، به همین خاطردراکثر نقاط کشور آب مورد نیاز روستاها، صنایع و شهرها از منابع آبهای زیرزمینی تامین میشود دشت قروه و دهگلان دارای آب و هوای نیمه خشک است که در آن به علت تغییرات اقلیمی، نامنظم بودن توزیع بارندگی از نظر زمانی و مکانی، افزایش تقاضا برای منابع آب و محدودیت منابع آب سطحی، وابستگی زیاد به آب های زیرزمینی به چشم می خورد، لذا بهره برداری بیش از حد از آبهای زیرزمینی موجب کاهش روزافزون منابع آب زیرزمینی و تغییر در کیفیت آن می شود. یکی از اصول مدیریت منابع آب، ارزیابی های کمیت و کیفیت منابع آبی و بررسی عوامل اثرگذار و میزان اثر این عوامل بر کمیت و کیفیت آن می باشد. در این مطالعه به بررسی اثر خشک سالی بر کمیت و کیفیت آب چاه های دشت قروه ودهگلان پرداخته شده است. ابتدا خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی منطقه با استفاده از شاخصهای SPI و GRIمحاسبه شد بین شاخصSPI و GRIضریب همبستگی و رگرسیون گرفته شد. همچنین با استفاده از آزمون من - کندال وجود یا عدم وجود روند در کمیت و کیفیت آب زیرزمینی بررسی شد، همچنین بین شاخصSPI پارامترهای کیفی آب زیرزمینی همبستگی و رگرسیون گرفته شد. نتایج نشان داد هرچه مقیاس زمانی SPIبزرگ تر باشد همبستگی آن با شاخصGRIبیشتر میشود. SPI؛باGRIباتاخیر 48 ماهه همبستگی معنیدار مثبت داشته است و تاثیر خشکسالی روی آب زیرزمینی 4 سال بعد بروز میکند. همچنین نتایج حاصل از محاسبه تغییرات زمانی و مکانی سطح آب زیرزمینی در طول دوره آماری نشان داد که متوسط افت سطح آب زیرزمینی در 21 سال 17,27 متر و به طور متوسط حدود 0,82 متر در سال است. بیش ترین افت سطح آب مربوط به بخشهای شرقی ومرکزی است . همچنین در میان پارامترهای کیفی در جاههای مورد مطالعه کاتیون Kدارای بیش ترین درصد فراوانی همبستگی معنیدار spiبوده است و پارامترهای PH,CO3دارای کمترین درصد فراوانی همبستگی معنی دار باSPIبوده است. در نهایت نتایج تحلیل روند پارامترهای کیفی نشان داد که پارامترهای SO4 و Naدر بیشتر چاهها دارای روند افزایشی بودند

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، علل و پیامدها ، اقلیم