بررسی تاثیر گسترش منابع گازی نامتعارف بر تولید گاز طبیعی ایران: رویکرد پویایی شناسی سیستم

در سال های اخیر، تولید گاز علاوه بر منابع متعارف آن از منابع نامتعارف نیز امکان پذیر شده است. ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گاز متعارف جهان و چهارمین تولید کننده آن در نظر دارد با ورود به فضای رقابت گازی، سهم خود را در تجارت جهانی گاز افزایش دهد. مطالعه حاضر، هدف اصلی خود را بررسی مسیر درازمدت اکتشاف، استخراج و تولید گاز ایران و نحوه اثرگذاری گسترش تولید از منابع نامتعارف گازی قرار داده است. برای دست یابی به این هدف، رویکرد پویایی شناسی سیستم مورد استفاده قرار گرفته است. الگوی طراحی شده دارای سه زیر سیستم چرخه اکتشاف و تولید گازهای متعارف، سرمایه گذاری و تقاضای جهانی است و برای دوره 1414- 1380 شبیه سازی شده است. اعتبار الگو نیز براساس آزمون های بازتولید رفتار و وارد کردن تکانه بر متغیرها مورد تایید قرار گرفته است. نتایج شبیه سازی بیان گر آن است که با روند کنونی، عمر ذخایر گازی موثر در آینده در کشور از حدود 400 سال به کمتر از 30 سال در سال 1414 خواهد رسید. تولید گاز طبیعی نیز با روندی افزایشی از حدود 100 میلیارد متر مکعب در سال 1380 به بیش از 500 میلیارد متر مکعب در سال 1414 خواهد رسید. به عبارت دیگر، میزان تولید گاز طبیعی طی یک دوره 35 ساله حدود 5 برابر خواهد شد. اعمال پیش نوشته های افزایش نرخ اکتشاف، افزایش سرمایه گذاری در توسعه و افزایش سرمایه گذاری در بهبود فناوری منجر به افزایش تولید گاز طبیعی خواهد شد. با این وجود، گسترش گازهای نامتعارف می تواند منجر به کاهش امنیت تقاضای گازهای متعارف جهان و کاهش تولید گاز در ایران در یک دوره درازمدت شود. در نظر گرفتن هم زمان تمامی پیش نوشته ها می تواند منجر به افزایش تولید گاز و در نتیجه جبران کاهش تولید ناشی از گسترش تولید گازهای نامتعارف شود.

کلیدواژه ها:

گازهای متعارف ، گازهای نامتعارف (شیل گاز) ، پویایی شناسی سیستم ، صنعت گاز ، ایران