سازگاری با تغییر اقلیم: یک ضرورت در توسعه برنامه آموزش مهندسی زیرساختها در بخش توسعه منابع آب

تغییرات اقلیمی ثبت شده در گذشته دیگر به تنهایی برای پیش بینی تغییرات آب و هوایی آینده کافی نیست. سازگاری با تغییر اقلیم (Climate Change) موضوعی مهم و غیر قابل اجتناب در کلیه زمینه های مهندسی و بخصوص مهندسی زیرساختها است. بسیاری از کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) در سالهای اخیر روند رو به رشد دما، فرکانس وقوع طوفانهای شن و گرد و غبار، شدت و فراوانی خشکسالی ها و سیلاب ها را تجربه کرده اند. در بسیاری از مناطق خاورمیانه، این تغییرات به افزایش گازهای گلخانه ای و پدیده تغییر اقلیم منتسب شده است. ایران از این مجموعه مستثنی نیست. در این مقاله، ابتدا خلاصه ای از مطالعات انجام شده در مورد تغییرات اقلیمی در بخشهای مختلف کشور براساس آمار ثبت شده 45 ساله ارائه می شود. نتایج این بخش از تحقیق که با استفاده از 84 متغیر اقلیمی مختلف صورت گرفته است نشان دهنده الگوی متفاوت اثرات تغییرات اقلیم در قسمت های مختلف کشور است. متاسفانه علیرغم اینکه ایران بدلیل محدودیت منابع آب و توزیع نامتجانس آن در بخشهای مختلف کشور شاید از بسیاری از کشورهای دیگر نسبت به پدیده تغییر اقلیم حساستر و آسیب پذیرتر باشد، هنوز تلاش جدی در دانشگاه ها و یا موسسات اجرایی برای آموزش، فرهنگ سازی و توسعه نیروی انسانی جهت سازگاری با تغییر اقلیم صورت نگرفته است. در زمینه نحوه درنظر گرفتن اثرات تغییر اقلیم و پیش بینی های انجام شده در مورد روند آن در طراحی تاسیسات زیربنایی و ارزیابی عملکرد تاسیسات موجود بخصوص در بخش توسعه منابع آب، تحقیقات کافی حتی در سطح دانشگاه ها در کشور صورت نگرفته است. در ادامه این مقاله، ضمن بررسی تجارب در کشورهای مختلف، پیشنهاداتی برای توسعه برنامه آموزش مهندسی در سطح کارشناسی و تحصیلات تکمیلی برای از بین بردن این خلا آموزشی ارائه شده است. توسعه برنامه آموزشی بخصوص در رشته مهندسی عمران که عمده تخصصهای مورد نیاز برای مهندسی زیرساختها را در کشور تامین می کند در جهت توسعه دانش لازم برای مواجهه و سازگاری با تغییر اقلیم، شاید از مهمترین فرصت های فراروی آموزش عالی کشور در حال حاضر باشد.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، آموزش مهندسی ، مهندسی زیرساختها ، آموزش مهندسی عمران ، تحصیلات تکمیلی