قراردادی شدن فرآیند دادرسی در مرحله تحقیق و تعقیب؛ مطالعه تطبیقی حقوق ایران و فرانسه

عدالت کیفری همواره با رویکردی یک سویه، درصدد پاسخگویی به بزهکاری بوده است. بر پایه این رویکرد، دست اندرکاران عدالت کیفری مطابق قوانین و مقررات کیفری، به تعقیب و مجازات بزهکاران مبادرت ورزیده اند؛ بی آنکه به نقش آفرینان دعوای کیفری توجه داشته و امکان مداخله در فرآیند تصمیم گیری، در مورد جرم ارتکابی را به آنان بدهند. این رویکرد سنتی، امروزه به دلایل مختلف حقوقی و جرم شناختی از جمله عدالت ترمیمی و قراردادی شدن فرآیند دادرسی با تغییرات و چالش های فراوان روبه رو شده که بر اساس آنها، ارادهی کنشگران دعوای کیفری به ویژه متهمان/ مجرمان، واجد اهمیت و منشا اثر شناخته شده است. قراردادی شدن فرآیند دادرسیکیفری از اصلی ترین این تغییرهاست. یکی از مراحلی که در آن فرایند کیفری را میتوان توافقی کرد مرحله تحقیق و تعقیب است. با توجه به قانون مجازات اسلامی و قانون آیین دادرسی کیفری که برخی از جرایم را مستقیما)جرایم درجه هفت و هشت و ...( در صلاحیت دادگاه می داند، لذا توافقی شدن فرایند دادرسی کیفری در مرحله تحقیق و تعقیب را می توان در دادسرا و دادگاه انجام داد. در حقوق ایران در قوانین سابق مجازات اسلامی و آیین دادرسی کیفری توافقی شدن از جایگاهی برخوردار نبوده است ولی با تصویب قوانین جدید مجازات اسلامی و ایین دادرسی کیفری این امر به میدان حقوق کیفری وارد شد و جایگاه خود را در قوانین و مقررات یافته است.

کلیدواژه ها:

عدالت کیفری ، بزهکاری ، عدالت ترمیمی ، قراردادی شدن فرآیند دادرسی ، مرحله تحقیق و تعقیب