مطالعه تطبیقی علم قاضی در سیستم حقوقی ایران و ترکیه

پژوهش حاضر با هدف بررسی اعتبار علم قاضی در حقوق ایران و تطبیق آن با حقوق ترکیه انجام شده است. علم قاضی عبارت است از یقین حاصل از مستندات آشکار و غیر قابل رد، در امری که نزد وی مطرح می شود. لازمه صدور رای در یک پرونده کیفری این است که قاضی دادگاه در خصوص موضوع مطروحه و تحقق و یا عدم تحقق فعل مادی مورد ادعا به علم و یقین برسد، بطوریکه هیچ ابهامی در تشخیص حقیقت موضوع کیفری ، در بین نباشد. بدیهی است که در این فرآیند قاضی در عین حفظ استقلال، محدود به حد و مرز قانونی نیز باشد. قانونگذار ایران در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، با اختصاص دادن بخش پنجم از کتاب اول این قانون که خود مشتمل بر پنج فصل است، توانسته است، قضات و مجریان قانون را از سردرگمی هایی که تا قبل از این در بحث دلایل اثباتی با آن مواجه بودند، رها نماید. در حقوق ترکیه نیز از ادله به عنوان یکی از ویژگی های سیستم اثبات وجدانی در محاکمه جزایی یاد می شود و با ایجاد استقلال سازمانی، به جامعه و طرفین دعوا، کمک نماید. در مقاله حاضر، با بررسی و تحقیق آراء قضایی صادره مبتنی بر علم قاضی به شناسایی این علم، پرداخته و با توجه به نتایج به دست آمده تفاوت ها و تشابهات این علم در دو سیستم حقوقی ایران و ترکیه مشخص می شود.

کلیدواژه ها:

علم قاضی ، دادرسی کیفری ، دلیل ، اثبات جرم ، اقناع وجدانی