ارزیابی برخی صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیک ارقام گندم در پاسخ به تنش شوری در مرحله گیاهچه ای

برای ارزیابی صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیک ارقام گندم در پاسخ به تنش شوری در مرحله گیاهچه ای و در شرایط کنترل شده، شش رقم گندم در قالب اسپلیت پلات بر پایه طرحکاملا تصادفی در اتاقک رشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه کشت شد. پس از رسیدن گیاهچه ها به مرحله سه تا چهار برگی، تنش شوری 200 میلیمولار با اضافه کردن کلرید سدیم به محلول غذایی به مدت 14 روز اجرا شد. سپس، فعالیت تعدادی از آنزیمهای آنتی اکسیدان، شاخصهای تنش اکسیداتیو و برخی از صفات فیزیولوژیک از جمله وزن خشک کل بوته، شاخص پایداری غشا،فعالیت آنزیمهای جمع آوری کننده پراکسید هیدروژن و میزان سدیم و پتاسیم موجود در بافت مختلف گیاهچه ها ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که میزان پراکسیداسیون لیپیدی در تمامی به ارقام به جز آگوستا بطور معنیداری در مقایسه با شاهد افزایش یافت. شوری سبب کاهش شاخص پایداری غشا در ارقام کوهدشت، پیشتاز و MV17 شد، اما میزان این شاخص در بقیه ارقام بر اثر شوری تغییر معنیداری نداشت. در ارقام کوهدشت، پیشتاز و MV17 فعالیت آنزیمهای آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز در شرایط تنش شوری نسبت به شاهد کاهش معنیداری نشان داد؛ اما در رقم ایزنگران بر اثر شوری فعالیت آسکوربات پراکسیداز افزایش و فعالیت کاتالاز کاهش یافت. فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز فقط در رقم آگوستا بر اثر شوری افت کرد. فعالیت آنزیم گلوتاتیون اس ترانسفراز فقط در رقم گاسکوژن افزایش و در ارقام کوهدشت و پیشتاز کاهش معنیداری داشت. همچنین، نتایج نشان داد که به رغم افزایش جذب سدیم توسط ریشه تمامی ارقام، تنها ارقام آگوستا و ایزنگران توانایی کنترل انتقال سدیم به طوقه و برگ را دارند. در بین ارقام مورد مطالعه شوری فقط وزن خشک کل تک بوته رقم کوهدشت را به طور معنیداری کاهش داد . بنابراین، میتوان اظهار داشت که هرچند سدیم عنصری سمی برای متابولیسم سلول بهویژه سلولهای برگ است، در صورتی که فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان در برگ افزایش یابد و سلول برگ بتواند ذخیره سازی سدیم در نواحی به جز سیتوسول را انجام دهد، حتی اگر رقم گندم مورد مطالعه نتواند از انتقال سدیم به برگها ممانعت کند، می تواند از سمیت این عنصر بکاهد.

کلیدواژه ها:

آنزیمهای آنتی اکسیدان ، سدیم ، شاخصهای تنش اکسیداتیو ، گندم و وزن خشک