حقوق شهروندی در فرآیند تحقیقات مقدماتی در قانون آیین دادرسی کیفری 92

حقوق شهروندی که عمدتا از ضروریات جامعه بشری است و همه حکومتها سعی در رعایت آن دارند، شاخص مهمی در تحقیقات مقدماتی محسوب میشود که نیازمند دقت و توجه لازم دستاندرکاران قضایی به ویژه در مرحله دادسرا میباشد. فردی که متهم به ارتکاب جرمی میشود نیازمند برخورداری از حقوقی است که یک شهروند در حالت عادیاز آن بهرهمند میباشد. در همین راستا حقوق کیفری در قالب مواد آیین دادرسی کیفری که متضمن حقوق افراد در مراجع قضایی است اقدام به ایجاد بنیادها و اصولی نموده است که هر یک به نوبه خود، در راستای حفظ حقوق متهم واحترام به آزادی او نقش بسزایی را ایفا میکنند. از جمله این اصول، اصل برایت، اصل تساوی سلاحها، حق برخورداری از وکیل مدافع و احترام به حریم خصوصی افراد در مرحله دادسرا است و لذا ما در این نوشتار میکوشیم تا با بررسی هر یک از این حقوق و اصول پیشبینی شده در قانون آیین دادرسی کیفری، به رویکرد حقوق ایران و تضمیناتسیاست جنایی پرداخته و دورنمای جایگاه حقوق شهروندی را در تحقیقات مقدماتی با تکیه بر قانون آیین دادرسی کیفری 1392 تشریح نماییم. بنابراین، در بخش اول این نوشتار کلیات و مبانی نظری تحقیق بررسی شد. در بخش دومرویکرد نظری به حقوق شهروندی اشاره شد و در بخش سوم به رویکردهای کاربردی به حقوق شهروندی در بستر تحقیقات مقدماتی پرداخته شد. بررسیهای انجام شده نشان داد که، هدف آیین دادرسی کیفری از یک سو تضمین دفاع از جامعه در برابر جرم و از سوی دیگر رعایت حقوق افراد بزه دیده در فرایند رسیدگی کیفری است. بر همیناساس باید گفت که موفقیت در اجرای مقررات جدید نیازمند پارهای از موانع و مشکلات است. زیرا که نخست قانون گذار در مورد تحولات مورد اشاره از حقوق مقایسهای و دستاوردهای آن به ویژه نظام حقوقی فرانسه استفاده کرده درحالی که استفاده از مطالعات مقایسهای سبب چالشهای فراوانی میشود. دوم، جامعه عمل پوشاندن به نوآوریهای قانونی نیازمند سازوکارهایی است که نسبت به ایجاد آنها هنوز توجه کافی نشده است. بنابراین، قانون آیین دادرسی کیفری سال 1392 بدون تردید گامهای مهمی را در راستای حقوق و آزادیهای فردی و کرامت انسانی به ویژه درمرحله تحقیقات مقدماتی برداشته است و این تحولات چیزی جز رعایت موازین حقوق بشری مندرج در اسناد بین المللی حقوق بشر و اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی نیست.

کلیدواژه ها:

حقوق شهروندی ، تحقیقات مقدماتی ، قانون آیین دادرسی کیفری 92