حفاری با OPEN T.B.M. در لنز رسی و طراحی پوشش بتنی مطالعه موردی تونل انتقال آب گاوشان - ناحیه توانکش

تونل انتقال آب گاوشان با طولی بالغ بر 139/20 کیلومتر در جنوب استان کردستان واقع شده و عملیات ساختمانی آن اخیرا به اتمام رسیده است. از لحاظ تقسیمات زمین‌شناسی ساختمانی، نیمه شمالی مسیر تونل در زون سنندج - سیرجان و نیمه جنوبی آن در حد فاصل یک زون افیولیتی و زون رورانده زاگرس قرار دارد. لیتولوژی مسیر تونل از سنگهای رسوبی شامل ماسه سنگ، شیل، آهک و کنگلومرا تا سنگهای آذرین و دگرگونی شامل دیاباز، دیوریت گابرو، پریدوتیت و آمفیبولیت متغیر بوده بطوریکه گسل مروارید مسیر تونل را به دو نیمه شمالی (با رخساره فلیش) و نیمه جنوبی (زون افیولیت ملانژ) تقسیم نموده است. حفاری ناحیه مورد مطالعه (کیلومتراژ 555+11 تا 585+11) با روش‌های انفجاری و مکانیزه (بوسیله دستگاه OPEN TBM) به انجام رسیده است. حفاری این ناحیه از تونل، به دلیل تغییرات لیتولوژیکی و بهم ریختگی شدید ساختار تکتونیکی، توأم با پتانسیل تورم و لهیدگی در توده سنگ سرپانتینیت از شرایط سخت و پیچیده‌ای برخوردار بوده است. به موازات حفاری و به منظور ارزیابی رفتار توده سنگ و بهینه نمودن سیستم پایدارسازی، نسبت به نصب ایستگاههای ابزار دقیق (همگرایی سنج‌ها) اقدام شد، سپس بر اساس نتایج بدست آمده و نرخ جابجایی‌های دیواره تونل، نسبت به اصلاح مقاطع و بهینه‌سازی سیستم نگهدارنده و در نهایت بازنگری در طرح پوشش داخلی ثانویه تونل اقدام شد. در این مقاله با بحث در مورد روش حفاری و با در نظر گرفتن شواهد حین ساخت و نتایج رفتارنگاری تونل، عوامل تاثیرگذار در بازنگری سیستم نگهدارنده و بهینه‌سازی پوشش داخلی تونل مورد بحث قرار گرفته است.