تبیین عوامل موثر د ر برنامه ریزی بازسازی مسکن پس از سانحه با استفاد ه از نظریه مبنایی (نمونه مورد ی بازسازی روستاهای زلزله ورزقان)

زمینه و هد ف: فقد ان اطلاعات و تجربیات بازسازی های مربوط به سوانح سنوات گذشته از بارزترین ضعف ها د ر مطالعات بازسازی د ر ایران قلمد اد می شود . بد یهیاست بررسی نتایج موفق یا ناموفق پروژه های بازسازی انجام یافته، سبب افزایش توانمند ی و آماد گی د ولتمرد ان و مجریان د ر اجرای برنامه های راهبرد ی و پرهیز ازتکرار اشتباه ها و هد ررفت انرژی و سرمایه می گرد د . د ر این مقاله سعی بر آن است که ابتد ا مقولات عمد ه ی بازسازی پس از سوانح شناسایی شود ، سپس با بررسیروند بازسازی روستاهای آسیب د ید ه از زلزله منطقه ورزقان د ر سال 1391 و مسایل پیش آمد ه د ر طول بازسازی، به ثبت و طبقه بند ی ویژگی های منحصر به فرد اینبازسازی و چگونگی تاثیرگذاری سیاست ها و برنامه های اجرایی از سوی د ست اند رکاران د ر سرعت و کیفیت بازسازی بپرد ازد .روش: این مقاله مبتنی بر روش توصیفی و مید انی است که د ر راستای پیشبرد اهد اف، ابتد ا عوامل موثر بر برنامه بازسازی با روش نظریه ی مبنایی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است که جهت تعیین نحوه ی تاثیرگذاری این عوامل د ر بازسازی زلزله ورزقان، پرسش هایی از طریق بررسی مطالعات پیشین محققان طراحی شد وبر این اساس به بررسی اسناد و مد ارک موجود مانند گزارش های بنیاد مسکن، شرح وقایع ثبت شد ه و مقالات منتشره و همچنین انجام مصاحبه های اکتشافی از اساتیدو متخصصین بازسازی، کارشناسان ذیربط د ر امر بازسازی پس از زلزله ورزقان و مرد م آسیب د ید ه پرد اخته شد ه است.یافته ها: د ر بازسازی پس از زلزله ورزقان، سیاست های مناسبی جهت تسریع د ر امر بازسازی و اتمام به موقع آن یعنی قبل از شروع فصل سرما اتخاذ شد که عبارتنداز: استفاد ه از سازه های پیچ و مهره ای، خرید سریع مصالح ساختمانی به صورت انبوه از بود جه ی سازمان مجری قبل از واریز اعتبارات د ولتی و انتقال آن به مناطقآسیب د ید ه، تقسیم کل منطقه آسیب د ید ه به 11 قسمت و سپرد ن مسیولیت بازسازی هر قسمت به ستاد های معین، واگذاری حق تصمیم گیری به ستاد های معین د رزمینه های انتخاب نوع سازه و بهره گیری از سقف شیروانی. اگر چه تعجیل د ر اتمام بازسازی، سبب احد اث خانه هایی با طرح های تیپ د ر منطقه نشد و مالکان فرصتمشارکت د ر تصمیم گیری های مربوط به توزیع فضایی خانه و انتخاب مصالح ساختمانی مورد استفاد ه را با توجه به سلایق شخصی د اشتند ، اما تعجیل د ر ساخت وساز،مانع انتقال و نهاد ینه شد ن د انش ساخت ایمن به مرد م منطقه شد و ساختمان هایی که پس از اتمام بازسازی ساخته می شوند ، از لحاظ سازه ای آسیب پذیر هستند .نتیجه گیری: از نتایج حاصل از این پژوهش چنین بر می آید که با بهره گیری از یک مجری د ر امر بازسازی و اتخاذ سیاست های مناسب از سوی او می توان د ر کم ترینزمان ممکن بازسازی را همراه با مشارکت مرد م به اتمام رساند و سبب احد اث ساختمان های مقاوم شد . د ر کل، آن چه که برنامه ریز را د ر اتخاذ تصمیم های د رست د رزمان بازسازی می تواند هد ایت کند ، میزان آماد گی و پیش بینی چالش های شرایط پس از سانحه پیش از وقوع آن است.

کلیدواژه ها:

برنامه بازسازی مسکن ، عوامل موثر د ر بازسازی ، ورزقان ، تجارب بازسازی های پیشین