ارزیابی تغییرات مورفوفیزیولوژیکی ارقام گندم در شرایط کاربرد مایکوریزا و آزوسپیریلوم

رفع نیاز گیاهان زراعی به عناصر غذایی توسط منابع غیر شیمیایی رویکردی جدید در تولید گیاهان زیستی است. به منظور ارزیابی تغییرات مورفوفیزیولوژیکی ارقام گندم در شرایط کاربرد مایکوریزا و آزوسپیریلوم پژوهشی در سال زراعی 1392-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. طرح آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک کامل تصادفی و در 3 تکرار بود. عوامل آزمایش شامل باکتری آزوسپیریلوم لیپوفروم در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح)، قارچ مایکوریزا در سه سطح (عدم کاربرد، استفاده از گونه گلوموس اینترارادیسز در ترکیب با کود دامی و گونه گلوموس موسایی در ترکیب با کود دامی) و ارقام گندم در سه سطح (چمران، دنا و بهرنگ) بود. نتایج حکایت از اثر مثبت و معنی دار استفاده از ریزموجودات بر ارقام گندم داشت به نحوی که همزیستی مایکوریزایی بین 7 تا 33 درصد و همیاری آزوسپیریلوم بین 7 تا 29 درصد صفات برآوردی را بهبود داد. البته، کاربرد توام، منجر به افزایش اثرات کاربرد کودهای بیولوژیک بر صفات برآوردی شد، اما بیشترین ارتفاع بوته (103 سانتی متر)، محتوای پروتیین خام دانه (58/12 درصد) و تعداد سنبله در واحد سطح (519) از تیمار تلقیح بذور رقم دنا با آزوسپیلیوم و استفاده از گونه گلوموس موسایی بدست آمد و بیشترین طول برگ پرچم (33/29 سانتی متر)، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک (118 روز)، عملکرد تک بوته (96/6 گرم) و طول سنبله (33/9 سانتی متر) از تیمار تلقیح بذور رقم چمران با آزوسپیلیوم و استفاده از گونه گلوموس موسایی بدست آمد. همچنین بیشترین وابستگی (32 درصد) و پاسخ مایکوریزایی (47 درصد) نیز در تیمار استفاده از گونه گلوموس موسایی در گندم رقم دنا دیده شد. بنابراین تغذیه گندم با آزوسپیریلوم و مایکوریزا می تواند جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی باشد.

کلیدواژه ها:

پروتیین دانه ، رسیدگی فیزیولوژیک ، طول برگ پرچم ، مورفولوژی ، وابستگی مایکوریزایی