بررسی تاثیر تسریع کننده ها بر بنیه بذر و خصوصیات جوانه زنی گیاه دارویی سیاه دانه(Nigella sativa L.) تحت تنش شوری

شوری آب و خاک در مناطق خشک و نیمه خشک، یکی از مهم ترین تنشها در محدود کردن تولید گیاهان است. سیاه دانه گیاه یک ساله علفی واست که به شوری حساس میباشد. این آزمایش ب همنظور ارزیابی اثرات پرایمینگ بر جوانه زنی بذر Rununculaceae دارویی مهم متعلق به تیرهسیاه دانه در شرایط تنش شوری اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل 0 درصد به مدت 72 / 248 میلیمولار) و سه سطح پیش تیمار، بذور پرایمینگ شده با نیترات پتاسیم ( 2 / 186 و 8 /6 ،124/4 ،62/ تنش شوری (صفر، 2ساعت)، جیبرلیک اسید ( 500 قسمت در میلیون به مدت 48 ساعت) و آب مقطر (به مدت 24 ساعت) بود. سطوح تنش شوری با استفاده از کلرید سدیم ایجاد شد و برای پرایمینگ با آب مقطر هم از روش هیدروپرایمینگ استفاده گردید. بذور سیاه دانه در مرحله اول پس از تیمار شدن، در دمای 25 درجهسانتی گراد خشک شدند و به مدت دو هفته در معرض تنش شوری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر تیمار پرایمینگ بر صفات مورد ارزیابی معنی دار است. در بین پیش تیمارها، بیشترین اثر مثبت را نیترات پتاسیم بر ضریب جوانهزنی و جیبرلیک اسید بر میانگین مدت زمان جوانه زنی در (p≤0/01)سطوح مختلف تنش شوری داشتند. به عبارتی این بذور در کمترین زمان، بیشترین درصد جوانه زنی را داشتند . مقایسه میانگین نشان داد بیشترین و کمترین میزان جوانهزنی به ترتیب در تیمار نیترات پتاسیم و هیدروپرایمینگ به دست آمد . همچنین در سطوح مختلف تنش شوری، پیش ت یمارهاینیترات پتاسیم و آب مقطر اثر مثبتی بر طول ریشهچه، تعداد ریشههای جانبی و نسبت ریشه به ساقه داشتند و بیشترین اثر پیش تیمار هیدروپرایمینگ بر وزن تر ساقهچه و ریشهچه بود. پیش تیمار 500 پی پی ام جیبرلیک اسید نیز سبب کاهش تعداد گیاهچههای غیرنرمال گردید. ضرایب همبستگی سادهبا تعداد گیاهچه غیرنرمال همبستگی ،(R2= -0/ نشان داد که طول ریشهچه با میانگین مدت زمان جوانهزنی همبستگی معنی دار منفی (** 726 غیرمعنیدار و با سایر صفات همبستگی معنیدار مثبت داشت. همچنین میانگین مدت زمان جوانهزنی با صفات مورد ارزیاب ی (به جز تعداد گیاهچه 0 درصد یا / غیرنرمال و نسبت وزن خشک ریشهچه به ساقهچه) همبستگی معنیدار منفی داشت. به طور کلی اعمال پرایمینگ 72 ساعت نیترات پتاسیم 2 500 قسمت در میلیون جیبرلیک اسید به مدت 48 ساعت جهت حصول بالاترین ویژگیهای جوانهزنی توصیه می شود.

کلیدواژه ها:

پیش تیمار ، تنش شوری ، جوانه زنی ، سیاه دانه(Nigella sativa L.)