عوامل موثر بر آفرینش نقوش انتزاعی و تجریدی در دست بافته های قشقایی

چیستی، چرایی و چگونگی آفرینش نقش ها در دست بافته های کاربردی ایلی و عشایری همواره یکی از مهم ترین پرسش هایموجود در حوزه هنر بافندگی عشایری بوده است. طرح ها و نقش های موجود در متن و محتوای دست بافته های عشایریانتزاعی، تجریدی، شکسته و رو به سوی ساد هگرایی دارد. فرآیند بافت نیز به صورت ذهنی بافی، حفظی بافی و بداهه بافی استکه از مهم ترین شاخص های زیبای یشناختی و دیداری (بصری) این نوع از دست بافته های ایرانی است. شیوه یا فن (تکنیک)بافت نیز به عنوان یک مولفه فن شناسانه در دست بافته های عشایری به ویژه قشقایی دارای تنوع است. به گونه ای که بافنده ازانواع فنون و ساختارهای بافت یا تلفیق آنها با قوه ذوق و احساس و بازی تار، پود، پرز و پیچ، جهت آفرینش انواع دست بافته ها باکاربردهای مختلف، استفاده می کند. نگارنده در پژوهش پیش رو، نخست به مطالعه، بررسی و طبقه بندی انواع دست بافته هایایل و عشایر قشقایی از دو منظر کاربرد و فنون بافت پرداخته و سپس با ذکر نظرات چهار محقق (پرویز تناولی، آرمن هانگلدین،سیسیل ادواردز و محمدرضا امینی) در باب چیستی و چرایی نقش های انتزاعی، تجریدی و شکسته در دست بافته های عشایریو همچنین رصد این نظرات به صورت میدانی و در قالب دو سوال اساسی از بافندگان عشایری و انطباق پاسخ بافندگان بانظرات محققان یاد شده، به دنبال علل انتزاع، تجرید و ساده گرایی طرح و نقش دست بافته های عشایری [قشقایی] بوده است.روش شناسی پژوهش : این پژوهش ازنظر هدف، بنیادین و از نظر ماهیت و روش توصیفی - تحلیلی است. شیوه گردآوریاطلاعات نیز به صورت توامان کتابخانه ای و میدانی بوده است. پرسش های پژوهش : آیا انتزاع، تجرید و شکستگی در نقوشدست بافته های قشقایی آگاهانه و با اختیار یا ناآگاهانه و بر اثر جبر صورت می گیرد نظرات محققین و مفسرینی که درحوزه تحلیل و تفسیر نقوش دست بافته های عشایری مطرح می شود، چقدر به واقعیت موجود نزدیک است عوامل موثر برانتزاع، تجرید و ساد هگرایی کدامند آیا هدف بافنده عشایری در خلق یک نقش مایه منطبق با نظر نظریه پرداز این حوزه درارتباط با نقش پردازی است

کلیدواژه ها:

دست بافته ها ، فنون بافت ، طرح و نقش ، انتزاع ، شکسته ، قشقایی عشایر قشقایی