گامی در شناخت مناره های ایران تا دوره سلجوقی نقد و بررسی دو مناره چهل دختران و برسیان

مناره های دوران سلجوقی ایران از عناصر مهم معماری اسلامی از نظر حکمی، فرم معماری، سازه و تزییناتهستند که در این چهار حوزه به بررسی و تحقیق نیاز دارند. مناره به معنی جای نور و نار و در اصطلاح، بناییبلند و گاهی اوقات باریک که در کنار مساجد و بقاع متبرکه جهت گفتن اذان، یا به عنوان میل راهنما در کنارجاده ها، مساجد، کاروانسراها، مدارس و دارالضیافه ها احداث شده است و به علت روشن نمودن چراغ یا آتشبرفراز آن جهت راهنمایی در شب به مناره یا محل نور مرسوم شده است. در مناره های دوره اسلامی، سبکجدیدی در ورودی و خروجی مناره به چشم می خورد که این سبک از ایرانیان مشتق گردیده است. بنایمناره در سال های اول اسلام به صورت ساده یا مختصر زینتی همراه بود، لیکن پس از تغییر و تکامل در فنساختمان مناره زمینه مناسبی در اختیار هنرمندان و معماران جهت اعمال ذوق و سلیقه قرار گرفت. لذا نهفقط آجرکاری و تزیینات آجری، بلکه با بکارگیری اجرهای گوشه دار، مقرنس های زیبا، قطاربندی اجری،کتیبه های کوفی، انواع و اقسام خطوط و آرایش های متن کتیبه در ارایه هنر و ذوق، شهرت بسزایی یافت.اینمقاله به بررسی دو مناره مهم دوره سلجوقی یعنی مناره چهل دختران و برسیان و تحلیل مقایسه ای تزییناتآجری آن ها می پردازد.

کلیدواژه ها:

مناره ، معماری اسلامی ، چهل دختران ، برسیان ، سلجوقی