سیر تحول توسعه شهر و شهرنشینی در دوره معاصر

فرآیند توسعه شهری و روند تغییرات بافت به ویژه در مناطق تاریخی و مرکزی شهرها غالبا با دو رویکرد عمده مواجه بوده است: از یک سو، گرایش و تمایل به حفاظت و نگهداری از بافت و عناصر ارزشمند آن و از سوی دیگر موج تفکر نوسازی و بازسازی توام با مداخلات مستقیم و کلان مقایسه در این محدوده ها، اگرچه در این میان، رویکرد به نوسازی عمدتا با پشتوانه های سیاسی و اقتصادی در اولویت و برتری نسبت به حفاظت و نگهداری از ثروت های فرهنگی قرار داشته است، ولیکن کشاکش و مجادله بین توسعه و حفاظت همواره به عنوان یکی از مسایل جدی مورد کنکاش در محافل دانشگاهی و حرفه ای مورد بحث و گفتگو بوده است. از آنجایی که شهرنشینی فرایند صرف جابجایی مکانی جمعیت در نتیجه دینامیزم جمعیت نیست، بلکه معلول عوامل متعدد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است، بنابراین هدف این مقاله بررسی ارتباط تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی با روند شهرنشین در جهان و ایران در سال های از قبل از انقلاب تاکنون می باشد. در این راستا به مطالعه نقش تحولات داخلی و عوامل بین المللی در تحولات شهرنشینی ایران پرداخته شده است. نتایج مطالعه نشان می دهد که رشد جمعیت شهری در ایران سه مرحله خیزش، انفجار و تثبیت را پشت سر گذاشته است و در حال حاضر در مرحله تثبیت قرار دارد ولی به لحاظ انفجار جمعیتی ناشی از تحولات داخلی بین المللی، شهرنشینی بی رویه در ایران به وقوع پیوسته که پیامدهای آن هنوز هم در مدیریت شهری ایران به وضوح قابل مشاهده است.

کلیدواژه ها:

شهرنشینی ، جمعیت شهری ، تحولات سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی