موانع استقرار نظام بودجه ریزی عملیاتی در حوزه بهداشت و درمان

بودجه نمایانگر همه ی برنامه ها و فعالیتهای دولت بوده و نقش بسیار مهم و حیاتی در توسعه ی اقتصاد ملی ایفا می کند. با توسعه ی وظایف دولت و افزایش سریع هزینه های دولتی و پیوند آن با وضعیت عمومی اقتصاد کشور، کنترل مخارج اهمیت خود را از دست داد و نیاز به بهبود در سیستم های برنامه ریزی، کنترل و مدیریت منابع بخش عمومی مطرح شد تا تصمیم گیرندگان را قادر سازد دید وسیعتری پیدا کرده و اطلاعات وسیعی در مورد نتایج عملکردها و هزینه های اجرای فعالیت ها داشته باشند. این موضوع موجب توجه دولت ها به اقتصادی بودن، کارایی و اثر بخشی منابع دولت شد. برقراری این شرایط نیازمند بهبود روش های بودجه بندی کنونی می باشد. در این میان سیستم بودجه ریزی عملیاتی و برنامه ای را می توان برای بازنگری و ارزیابی مدیریت فعالیهای دولتی مطرح ساخت. وجه تمایز این سیستم با سیستم بودجه ای متداول تکیه ی این سیستم بر اهداف، نتایج و منابع حاصل از هر یک از اقلام هزینه ها و پاسخ دادن به این سوال است که درآمدهای دولت برای چه کاری خرج می شوند. گرایش به بودجه ریزی عملیاتی در سراسر جهان روز به روز در حال افزایش است ایران نیز مانند سایر کشورها، بودجه ریزی عملیاتی را بخصوص در وزارت بهداشت به منظور بهبود برنامه ریزی بودجه ای خود پذیرفته است. با توجه به نقش بودجه در سازمانها و ادارات، دولتها در صدد اصلاح نظام بودجه ریزی برآمدند و در نهایت از بودجه ریزی عملیاتی استفاده نموده ولی در عمل با موانع و مشکلاتی رو به رو گردیده اند. این تحقیق سعی می نماید موانع و مشکلات موجود و تاثیر گذار بر بودجه بندی عملیاتی در سازمان وزارت بهداشت را شناسایی نموده و پیشنهاداتی را در جهت کاهش موانع بودجه بندی عملیاتی ارایه نماید. بودجه به عنوان بیان مالی عملیات دولت، مهمترین سند دولتی است که دستگاههای اجرایی را در دستیابی به اهداف سند چشم انداز و برنامه ای توسعه کشور و انجام اثر بخش وظایف خود یاری میرساند. نظام بودجه ریزی عملیاتی با هدف نتیجه محوری این سند مالی تلاش می کند با پیوند اعتبارات بودجه ای به نتایج اقدامات دولت به اهداف صرفه جویی، شفافیت، کارایی و اثر بخشی بودجه دستیابد. بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه دنیا در تلاشند نظام بودجه ریزی خود را در یک فرایند بهبود یا تغییر به یک نظام عملکرد محور یا عملیاتی که در آن ارتباط بین اعتبارات بودجه ای و عملکرد دستگاههای اجرایی شفاف و قابل درک است، نزدیکتر سازند و از این طریق پشتوانه اطلاعاتی معتبر و قابل اطمینانی برای تصمیمات بودجه ای دولت و مجلس فراهم آورند. بودجه ریزی عملیاتی نوعی سیستم برنامه ریزی، بودجه ریزی و ارزیابی است که بر رابطه بودجه هزینه شده و نتایج مورد انتظار تاکید می ورزد. در چارچوب بودجه ریزی عملیاتی، بخش های مختلف اداری بر اساس استانداردهای مشخصی تحت عنوان شاخص های عملکرد پاسخگو هستند و مدیران در تعیین بهترین شیوه نیل به نتایج، از اختیار عمل بیشتری برخوردارند. از طرف دیگر در چارچوب چنین شیوه ای مشارکت سیاستگذاران، مدیران و حتی شهروندان در قالب برنامه های راهبردی، اولویت های هزینه ای و ارزیابی عملکرد، صورت می گیرد. شناسایی ارتباط میان برنامه ریزی راهبردی و تخصیص منابع، با توجه به افق های بلند مدت، از اهداف دیگر بودجه ریزی عملیاتی تلقی می شود(فرج وند، اسفندیار، 1392).

کلیدواژه ها:

بودجه ریزی عملیاتی