مطالعه تجربی ضایعات هیستوپاتولوژیک ناشی از تزریق داخل صفاقی عصاره گیاه خارخاسک درکلیه رت

گیاه خارخاسک با نام علمی Tribulus terrestris ، گیاهی چند ساله با گستردگی جهانی است که در اکتر نقاط جهان و بخصوص ایران می روید . از گیاه کامل، بخصوص میوه های آن برای درمان بیماریهای مختلفی مانند؛ عفونت های ادراری، عفونتهای چشمی، لکوره و دیابت استفاده می شود . این گیاه همچنین با دارا بودن خواص تقویت کنندگی، نیروزا بودن، تقویت جنسی مردان و افزایش قدرت عضلانی؛ بعنوان یک داروی آنابولیک از قرنها پیش مورد استفاده ورزشکاران قرار گرفته است . با وجود گزارشات ضد ونقیض فراوانی که در مورد اثرات درمانی و تقویت کنندگی این گیاه گزارش شده است، عصاره آن همچنان یکی از عصاره های ثابت داروهای تجاری تقویت جنسی است . هدف از این مطالعه بررسی اثرات تجویز داخل صفاقی دز درمانی این گیاه بر روی کلیه موشهای رت می باشد . این مطالعه بر روی 24 سر رت سالم و بالغ از جنس نر و با وزن 320 تا 360 گرم صورت گرفت . موشها به طور تصادفی به چهار گروه مساوی تقسیم شدند؛ دو گروه درمانی به طور روزانه تحت تزریق عصاره دارو به میزان 10 میلی گرم به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن به روش داخل صفاقی و به مدت 28 و 35 روز قرار گرفتند؛ اما دو گروه کنترل در مدت مشابه تنها سرم فیزیولوژی دریافت نمودند . موشهای فوق در اتمام مطالعه، بیهوش شده و بعد از خونگیری از قلب، کشته شده و کلیه آنها خارج گردید . نمونه های جدا شده بعد از تثبیت در فرمالین و تهیه مقاطع 5 میکرونی، با روش H&E رنگ آمیزی شده و ضایعات آنها بررسی گردید . برسی مقاطع هیستوپاتولوزیک فوق بیانگر وجود ضایعات کلی وی متعددی مانند : تغییرات گلومرولی، نفریت بینابینی، اتساع لوله ها، دژنرسانس بافت پوششی لوله ها، تشکیل قالب های هیالینی و تیروئیدی شدن، خونریزی های داخل لوله ای و بالاخره اسکلروز گلومرولها بود . شدت این ضایعات در موشهائی که به مدت 35 روز تحت درمان قرار گرفته بودند به مراتب حادتر و شدیدتر از گروه 28 روزه بود . با توجه به نتایج فوق، علاوه بر اینکه مطالعات جامع تر در مورد اثرات سمی این گیاه مورد نیاز می باشد، باید از استفاده بی رویه از آن بخصوص در بیماران کلیوی ممانعت گردد